კარდიული (გულის) ასთმა ანუ მარცხენა პარკუჭის მწვავე უკმარისობა შეიძლება განვითარდეს ფიზიკური და ემოციური გადაძაბვის, ჰიპერტენზიის, მიოკარდიუმის ინფარქტის, საკვების ან სასმლის ჭარბი მიღების, მოწამვლის შედეგად. კარდიული ასთმა მარცხენა წინაგულში მოძრავი თრომბის არსებობამაც შეიძლება გამოიწვიოს.
სიმპტომები და მიმდინარეობა. კარდიულ ასთმას საფუძვლად უდევს ფილტვის ქსოვილის შეშუპება, რასაც შესაძლოა თან ახლდეს ბრონქოსპაზმი. შედეგად ვითარდება მოხრჩობის შეტევა, მეტწილად- ღამით. ავადმყოფი იღვიძებს ჰაერის უკმარისობის ძლიერი შეგრძნებით, საწოლში წამოჯდება, ფეხებს ჩამოუშვებს, ფერს კარგავს, თუ შეტევა ხანგრძლივია, სახეზე მოლურჯო ფერი ედება. სუნთქვა გაძნელებული და გახშირებულია. ზოგჯერ აღინიშნება მშრალი ხველა ან ხველა მცირე რაოდენობის ლორწოვანი ნახველით. მაჯისცემა გახშირებული და არითმიულია, ხშირად მომატებულია წნევაც. კარდიული ასთმის შეტევა შესაძლოა რამდენიმე წუთიდან რამდენიმე საათამდე გაგრძელდეს.
კარდიული ასთმის შორსწასულ ფორმას წარმოადგენს ფილტვების შეშუპება. ამ დროს შეგუბებული სითხე გამოჟონავს და ალვეოლებში, ბრონქებსა და ტრაქეაში გროვდება. დამახასიათებელია მოხრჩობის შეგრძნება, ბუყბუყა სუნთქვა, რომელიც შორ მანძილზეც ისმის, ხველა დიდი რაოდენობის სეროზული ან მოვარდისფრო ქაფიანი ნახველით. ავადმყოფს ეუფლება სიკვდილის შიში, ედება ციანოზური ელფერი, ასხამს ცივი ოფლი. მაჯა აჩქარებული და სუსტია. წნევა ჯერ იმატებს, შემდეგ მკვეთრად ეცემა.
ფილტვების შეშუპება სასწრაფო სამედიცინო ჩარევას მოითხოვს, რადგან მოსალოდნელია ლეტალური შედეგი.
დიაგნოსტიკა. მარცხენა პარკუჭის მწვავე უკმარისობისთვის დამახასიათებელი სიმპტომების აღმოცენების შემთხვევაში, უპირველეს ყოვლისა, აუცილებელია დაავადების დიფერენცირება ბრონქული ასთმისგან, რათა სწორად ჩატარდეს გადაუდებელი სამედიცინო დახმარება. წინააღმდეგ შემთხვევაში ლეტალური შედეგია მოსალოდნელი.
მოსახლეობის უმრავლესობისთვის ტერმინი კარდიული ასთმა უცხოა, ამიტომ ის ბრონქულ ასთმაში ერევათ. როგორ განვასხვაოთ ეს ორი დაავადება?
კარდიული ასთმა ვითარდება მოწიფულ ან ხანდაზმულ ასაკში და ახასიათებს:
ჩასუნთქვის გაძნელება;
სიფერმკრთალე;
პულსის გახშირება;
დიდი რაოდენობის ქაფიანი, ვარდისფერი ნახველი.
ბრონქული ასთმა ვითარდება ნებისმიერ ასაკში და ახასიათებს:
- ამოსუნთქვის გაძნელება;
- გაფანტული ციანოზი (სილურჯე);
- ნორმალური ან შენელებული პულსი;
- მცირე რაოდენობის ლორწოვან-წებოვანი ნახველი.
მკურნალობა. კარდიული ასთმის შეტევის კუპირების მიზნით ავადმყოფს უნდა მიეცეს ნიტროგლიცერინი ენის ქვეშ. შეუცვლელი ეფექტი აქვს მორფინს. ის მოქმედებს კარდიული ასთმის განვითარების ყველა მექანიზმზე. ასთმის შეტევის დროს სუნთქვა ხშირდება და ხანმოკლე ხდება, ამიტომ ჟანგბადით ფილტვების სრულფასოვანი გაჯერება ვერ ხერხდება, მორფინი კი სუნთქვის ცენტრის დათრგუნვის გზით ამცირებს ქოშინს, ამასთანავე, იწვევს ბრადიკარდიას, აქვეითებს არტერიულ წნევას და ვენური სისხლის გულისაკენ დინებას. როდესაც სხვა საშუალებაზე ხელი არ მიგვიწვდება, შეტევის კუპირებისთვის კიდურებზე ლახტის დადებაც დასაშვებია. გულისკენ ვენური სისხლის დინება ამ შემთხვევაშიც მცირდება.
