შემადგენლობა და გამოშვების ფორმა
შემოგარსული ტაბლეტები: შეფუთვაში 14 ც.
დონეპეზილის ჰიდროქლორიდი . . . . . . 5 მგ
შემოგარსული ტაბლეტები: შეფუთვაში 28 ც.
დონეპეზილის ჰიდროქლორიდი . . . . . 10 მგ
კლინიკურ-ფარმაკოლოგიური ჯგუფი
მსუბუქი და საშუალო ხარისხის დემენციის (ალცჰაიმერის ტიპის) სიმტომური სამკურნალო საშუალება.
დონეპეზილის ჰიდროქლორიდი არის აცეტილქოლინესთერაზას – თავის ტვინის პრედომინანტური ქოლინესთერაზას - სპეციფიკური და შექცევადი ინჰიბიტორი. დონეპეზილის ჰიდროქლორიდი აღიშნული ფერმენტის დაახლოებით 1000-ჯერ უფრო ძლიერი ინჰიბიტორია, ვიდრე ბუტირქოლინესთერაზა - ფერმენტი, რომელიც ძირითადად ცნს-ის გარეთ არის წარმოდგენილი. შესაბამისად, დონეპეზილი დადებითად მოქმედებს კოგნიტურ ფუნქციაზე და ქოლინერგული ნეიროტრანსმისიის დეფიციტით განპირობებულ სიმპტომებზე ალცჰაიმერის დაავადების დროს.
5 მგ და 10 მგ დოზებით დონეპეზილის ჰიდროქლორიდის დღეში ერთხელ მიღების პირობებში, მიიღწევა აცეტილქოლინეს¬თერაზას აქტივობის 63.3% და 77.3%-ით მყარი ინჰიბირება (გაზომილი ერითროციტის მემბრანაში). დადასტურებულია, რომ დონეპეზილის ჰიდროქლორიდის მიერ აცეტილქოლინესთერაზას (აქე) ინჰიბირება სისხლის წითელ უჯრედებში კორელაციაშია ცვლილებებთან ალცჰაიმერის დაავადების შეფასების სკალების - ADAS-cog - მაჩვენებლებთან, რომელიც განსაზღვრული კოგნიტური ფუნქციების მგრძნობიარე საზომია.
შეწოვა: დონეპეზილი კარად შეიწოვება. ორალური მიღების შემდეგ მაქსიმალური პლაზმური კონცენტრაცია მიიღწევა დაახლოებით 3-4 სთ-ში. პლაზმური კონცენტრაციები და მრუდის ქვეშ არე (AUC) დოზის პროპორციულად მაღლა იწევს. რადგან ნახევარგამოფის პერიოდი დააახლოებით 70 სთ-ია, რეგულარულად დღეში ერთხელ მიღებისას თანდათან მიიღწევა სტაბილური მდგომარეობა. კონცენტრაციის სტაბილური მდგომარეობის მიიღწევა მკურნალობის 3 კვირის განმავლობაში. საკვები არ ახდენს გავლენას დონეპეზილის ჰიდროქლორიდის შეწოვაზე.
განაწილება: დონეპეზილის ჰიდროქლორიდის 96% უკავშირდება პლაზმურ ცილებს, ძირითადად ალბუმინებს (75%) და ალფა1-გლიკოპროტეინებს (21%). დონეპეზილის აქტიურ მეტაბოლიტის, 6-OOO-დესმეთილ დონეპეზილინის, პლაზმის ცილებთან კავშირი უცნობია. დონეპეზილის ჰიდროქლორიდის განაწილება სხვადასხვა ქსოვილებში ზუსტად არ არის განსაზღვრული. დონეპეზილის ჰიდროქლორიდი და/ან მისი მეტაბოლიტები ორგანიზმში რჩება 10 დღეზე მეტი ხნის განმავლობაში.
მეტაბოლიზმი/გამოყოფა: დონეპეზილის ჰიდროქლორიდი უცვლელი სახით გამოიყოფა შარდით და მისი მნიშვნელოვანი ნაწილი მეტაბოლიზდება ციტოქრომ P450-ით. ცნობილია დონეპეზილის 4 ძირითადი მეტაბოლიტი, რომელთაგან ორია აქტიური და უამრავი მცირე მეტაბოლიტი. დონეპეზილი მეტაბოლიზდება P450-ის იზოფერმენტებით – 2D6 და 3A4 და ექვემდებარება გლუკურონიდაციას.
მიღებული დოზიდან დაახლოებით 57% გამოიყოფა შარდით (17% შეუცვლელი სახით) და 14.5% - განავლით და ეს მიუთითებს, რომ ბიოტრანსფორმაცია და შარდით ექსკრეცია წარმოადგენს ელიმინაციის ძირითად გზებს. სქესს, რასას და თამბაქოს წევას არ აქვს მნიშვნელოვანი გავლენა დონეპეზილის ჰიდროქლორიდის პლაზმურ კონცენტრაციაზე. პლაზმიდან ნახევარგამოყოფის პერიოდი დაახლოებით 70 სთ-ია.
ჩვენებები
დოზილენი ნაჩვენებია ალცჰაიმერის ტიპის მსუბუქი და საშუალო ხარისხის დემენციის სიმპტომური მკურნალობისთვის.
დოზირების რეჟიმი
მოზრდილები/ხანდაზმულები
კონტროლირებულმა კლინიკურმა კვლევებმა აჩვენა დღეში ერთხელ დანიშნული 5 მგ და 10 მგ დონეზეპილის ეფექტურობა. პაციენტთა სხვადასხვა ჯგუფის მონაცემთა ანალიზზე დაყრდნობით ითვლება, რომ უკეთესი ეფექტი მიიღწევა უფრო მაღალი დოზების გამოყენებისას. გვერდითი ეფექტების გამოვლენის შემცირების მიზნით მკურნალობა იწყება დოზით 5 მგ/დღეში (ერთხელ დღეში) და შემდეგ ექიმის შეხედულებისამებრ შეიძლება დოზის გაზრდა 10 მგ/დღეში. ტაბლეტები მიიღება ორალურად საღამოს, უშუალოდ დაძინებამდე.
დოზირების საწყისი რეჟიმი - 5 მგ/დღეში - უნდა გაგრძელდეს 4-6 კვირის განმავლობაში დონეპეზილი 10 მგ/დღეში (ერთხელ დღეში) შეიძლება დაინიშნოს 5 მგ/დღეში დოზით 4-6 კვირის ხანგრძლივობის მკურნალობის შემდეგ. მაქსიმალური რეკომენდებული დოზაა 10 მგ დღეში ერთხელ. აღნიშნულზე უფრო მაღალი დოზები არ არის გამოკვლეული კლინიკურ კვლევებში. დონეპეზილის სამკურნალო ეფექტები შესაძლოა ტრანზიტორულად შემცირდეს მკურნალობის გარეშე ინტერვალებში. მკურნალობის უეცარი შეწყვეტის შემდეგ ნეგატიური ეფექტი აღნიშნული არ არის.
ღვიძლისა და თირკმლის დისფუნქცია
ზემოთ აღნიშნული დოზირების რეჟიმი გამოიყენება თირკმლისა და ღვიძლის ფუნქციების მსუბუქი და საშუალო ხარისხის დარღვევების მქონე პაციენტებში.
გამოყენება პედიატრიაში
დონეპეზილის ბავშვებში გამოყენება რეკომენდებული არ არის.
გვერდითი მოვლენები
ზოგადი ხასიათის გვერდითი მოვლენები: ბანალური გაციება, გულმკერდის არეში ტკივილი, ცხელება, სახის შეშუპება, შემცივნება, სისუსტე.
გულ-სისხლძარღვთა სისტემა: ჰიპერტენზია, ვაზოდილატაცია, სახეზე სისხლის მოწოლა, ჰიპოტენზია, სტენოკარდია, AV ბლოკადა (I ხარისხი), ბრადიკარდია, ტაქიკარდია.
საჭმლის მომნელებელი სისტემა: ფლატულენცია, ეპიგასტრული ტკივილი, მეტეორიზმი, გინგივიტი, მადის დაკარგვა, ჰიპერსალივაცია, პირის სიმშრალე, გაძლიერებული წყურვილი.
მეტაბოლური და ნუტრიციული დარღვევები: დეჰიდრატაცია, ჰიპოკალემია, კრეატინინის გაზრდა, ჰიპერგლიკემია, წონის დაკლება, ლაქტატდეჰიდროგენაზას დონის მატება
ნერვული სისტემა: ტრემორი, გაღიზიანებულობა, პარესთეზია, თავბრუხვევა, ატაქსია, ლიბიდოს გაძლიერება, აფაზია, ტრანზიტორული იშემიური შეტევები.
კანი და სხვა ორგანოები: ქავილი, ძლიერი ოფლის გამოყოფა, დერმატიტი.
უკუჩვენებები
უკუნაჩვენებია პიპერიდინის წარმოებულების ან პრეპარატის რომელიმე კომპონენტის მიმართ არსებული ჰიპერმგრძნობელობის შემთხვევაში. დოზილენი უკუნაჩვენებია ორსულებში.
ორსულობა და ლაქტაცია
ორსულობის კატეგორია -C (FDA-ს მიხედვით). არ არის ცნობილი, დონეპეზილის ჰიდროქლორიდი გამოიყოფა თუ არა დედის რძით და არ არის ჩატარებული კვლევა მეძუძურ დედებში.
განსაკუთრებული მითითებები
მკურნალობა უნდა დაიწყოს და წარმართოს ალცჰაიმერის ტიპის დემენციის დიაგნოსტიკა-მკურნალობის საკითხში გამოცდილმა სპეციალისტმა. დიაგნოზი ისმება მიღებული გაიდლაინების მიხედვით (DSM IV, ICD 10). დონეპეზილით მკურნალობის პერიოდში პაციენტს რეგულარულად უნდა აკონტროლებდეს პასუხისმგებელი პირი. მკურნალობა გრძელდება იმ პერიოდის მანძილზე, სანამ პაციენტი იღებს თერაპიულ სარგებელს. ამდენად, დონეპეზილის კლინიკური ეფექტი პერიოდულად მოწმდება. პრეპარატის მიღება წყდება, როცა აღარ აღინიშნება პრეპარატის თერაპიული ეფექტურობა. პაციენტების ინდივიდუალური პასუხის წინასწარმეტყველება შეუძლებელია.
ანესთეზია: დონეპეზილის ჰიდროქლორიდი, როგორც ქოლინესთერაზას ინჰიბიტორი, სავარაუდოდ აძლიერებს სუქცინილ-ქოლინური ტიპის კუნთოვან რელაქსაციას ანესთეზიის დროს.
კარდიოვასკულური დაავადებები: ფარმაკოლოგიური მოქმედებიდან გამომდინარე ქოლინესთერაზას ინჰიბიტორებს შეიძლება გააჩნდეს ვაგოტონური მოქმედება გულისცემის სიშირეზე (ბრადიკარდია). ეს შესაძლო მოქმედება მნიშვნელოვანია პაციენტებისთვის `სუსტი სინუსური კვანძის სინდრომით~ ან სხვა სუპრავენტრიკული გამტარებლობის პათოლოგიებით, როგორიცაა სინოატრიული ან ატრიოვენტრიკული ბლოკადები. ბლოკადა ან სინუსური გამტარებლობის შენელება გათვალისწინებული უნდა იყოს ამ კატეგორიის პაციენტებში.
კუჭ-ნაწლავის პათოლოგიები: პაციენტები, წყლულის განვითარების მომატებული რისკით, მაგალითად წყლულოვანი დაავადების ანამნეზით ან არასტეროიდულ ანთების საწინააღმდეგო საშუალებების მიღების დროს, საჭიროებენ დაწვრილებით მონიტორინგს. თუმცა, დონეპეზილის ჰიდროქლორიდზე ჩატარებულმა კლინიკურმა კვლევებმა არ აჩვენა პეპტიკური წყლულის ან გასტროინტესტინური სისხლდენების გაზრდილი შემთხვევები პლაცებოსთან მიმართებაში.
შარდ-სასქესო სისტემა: კლინიკურ კვლევებში არ გამოვლინდა, მაგრამ თეორიულად ქოლინომიმეტურმა საშუალებებმა შეიძლება გამოიწვიოს შარდვის გაძნელება.
ცენტრალური ნერვული სისტემა: კონვულსიები: ზოგადად, ქოლინომიმეტურ საშუალებებს შეუძლიათ გენერალიზებული კრუნჩხვების გამოწვევა. თუმცა, კონვულსია ასევე შესაძლოა იყოს ალცჰაიმერის დაავადების ნიშანი.
სასუნთქი სისტემა: ქოლინომიმეტური მოქმედების გამო ქოლინესთერაზას ინჰიბიტორები სიფრთხილით გამოიყენება ანამნეზში ასთმის ან ფილტვის ობსტრუქციული დაავადების არსებობის შემთხვევაში. თავიდან უნდა იქნეს აცილებული დონეპეზილის ჰიდროქლორიდის გამოყენება აცეტილქოლინესთერაზას სხვა ინჰიბიტორებთან, ქოლინერგულ აგონისტებთან ან ანტაგონისტებთან.
პრეპარატის ზემოქმედება ავტოტრანსპორტისა და მექანიზმების მართვის უნარზე: ალცჰაიმერის ტიპის დემენციამ შეიძლება დააქვეითოს ავტოტრანსპორტის და მექანიზმების მართვის უნარი. დამატებით, დონეპეზილს შეუძლია გამოიწვიოს სისუსტე, ძილიანობა და კუნთების კრამპები, განსაკუთრებით მკურნალობის დასაწყისში ან დოზის ტიტრაციის დროს. ექიმმა რეგულარულად უნდა შეამოწმოს დონეზეპილით მკურნალობის მანძილზე პაციენტებში ავტოტრანსპორტის და მექანიზმების მართვის უნარი.
ჭარბი დოზირება
დონეპეზილის ჰიდროქლორიდის, ერთჯერადი ორალური დოზების მიღების შემდეგ თაგვებსა და ვირთხებში, საშუალო ლეტალური დოზაა შესაბამისად 45 და 32 მგ/კგ, რაც 225-ჯერ და 160-ჯერ მეტია ადამიანებში გამოყენებულ მაქსიმალური დღიური დოზაზე – 10 მგ/დღეში.
ადამიანებში. ჭარბი ქოლინერგული სტიმულაციის ნიშნები მოიცავს მკვეთრი მოძრაობის შემცირებას, სუპინალურ პოზიციას, ნაბიჯების ბალანსის დარღვევას, ცრემლდენას, კლონურ კრუნჩხვებს, სუნთქვის გაძნელებას, სალივაციას, მიოზს, ფასციკულაციას და სხეულის ტემპერატურის დაქვეითებას. ქოლინესთერაზას ინჰიბიტორებით დოზის გადაჭარბება ვლინდება ქოლინერგული კრიზით, რომელსაც ახასიათებს ძლიერი გულისრევა, ღებინება, სალივაცია, ოფლიანობა, ბრადიკარდია, ჰიპოტენზია, სუნთქვის დათრგუნვა, კოლაფსი და კონვულსიები. შესაძლებელია განვითარდეს მზარდი კუნთოვანი სისუსტე, რაც შეიძლება ლეტალური შედეგით დასრულდეს სასუნთქი კუნთების ჩართვის შედეგად. დონეპეზილის ჭარბი დოზირების შემთხვევაში გამოიყენება ზოგადი შემანარჩუნებელი ღონისძიებები და მესამე რიგის ანტიქოლინერგული საშუალებები; მაგალითად, ატროპინი ანტიდოტის სახით: ატროპინის სულფატის საწყისი დოზაა 1.0 – 2.0 მგ ინტრავენურად, შემდგომში დოზის ცვლილებით კლინიკური პასუხის მიხედვით.
სხვა წამლებთან ურთიერთქმედება
დონეპეზილის სხვა პრეპარატებთან ურთიერთქმედების კლინიკური გამოცდილება მონაცემები მცირეა.
დონეპეზილის ჰიდროქლორიდი და მისი მეტაბოლიტები არ უშლის ხელს თეოფილინის, ვარფარინის, ციმეტიდინის ან დიგოქსინის მეტაბოლიზმს. ერთდროულად დიგოქსინის ან ციმეტიდინის მიღება არ უშლის ხელს დონეპეზილის ჰიდროქლორიდის მეტაბოლიზმს. In vitro კვლევები აჩვენებს, რომ CYP3A4 ინჰიბიტორი კეტოკონაზოლი და CYP2D6 ინჰიბიტორი ქინიდინი აინჰიბირებს დონეპეზილის მეტაბოლიზმს. ამგვარად, აღნიშნულ და სხვა CYP3A4 ინჰიბიტორებს (იტრაკონაზოლი და ერითრომიცინი) და CYP2D6 ინჰიბიტორებს (ფლუოქსეტინი) შეუძლია დონეპეზილის მეტაბოლიზმის ინჰიბირება. კეტოკონაზოლი ზრდის დონეპეზილის საშუალო კონცენტაციას 30%-ით. ფერმენტის ინდუქტორებს, როგორიცაა რიფამპიცინი, ფენიტოინი, კარბამაზეპინი და ალკოჰოლი, შეუძლია დონეპეზილის დონის შემცირება. რადგან უცნობია ინჰიბირების ან ინდუქციის კლინიკური მნიშვნელობა, აღნიშნული წამლების კომბინაციები ინიშნება სიფრთხილით. დონეპეზილის ჰიდროქლორიდს შეუძლია ანტიქოლინერგული პრეპარატების აქტივობის დათრგუნვა. ასევე, მოსალოდნელია სინერგისტული ეფექტი, როდესაც ერთდროულად ინიშნება ქოლინესთერაზას ინჰიბიტორები და სუქცინილქოლინი ან მსგავსი ნერვ-კუნთოვანი გადაცემის მაბლოკირებელი საშუალება, ქოლინერგული აგენტები და პრეპარატები, რომლებიც გულის გამტარებლობაზე მოქმედებს, მაგ. ბეტა-ბლოკერები.
შენახვის პირობები და ვადა
პრეპარატი ინახება არა უმეტეს 25oC ტემპერატურაზე, მშრალ, სინათლისგან დაცულ და ბავშვებისათვის მიუწვდომელ ადგილას.
ვარგისიანობის ვადა - 2 წელი.
აფთიაქიდან გაცემის პირობები:
პრეპარატი გაიცემა ექიმის რეცეპტით.
