საერთაშორისო დასახელება:
ETOPOSIDE
მწარმოებელი: PFIZER,ავსტრალია
მოქმედი ნივთიერება: ეტოპოზიდი
კლინიკურ-ფარმაკოლოგიური ჯგუფი:
სიმსივნის საწინააღმდეგო საშუალება.
შემადგენლობა და გამოშვების ფორმა:
საინექციო ხსნარი: ფლაკონში 5 მლ, შეფუთვაში 1 და 10 ც.
1 მლ
ეტოპოზიდი .......................... 100 მგ
დამხმარე ნივთიერებები:
მაკროგოლი 300, პოლისორბატი 80, ლიმონმჟავა, ეთანოლი.
ფარმაკოლოგიური თვისებები:
პრეპარატი წარმოადგენს პოდოფილოტოქსინის წარმოებულ სიმსივნის საწინააღმდეგო საშუალებას, რომლის ციტოტოქსიკური მოქმედების მექანიზმი განპირობებულია დნმ-ზე ზემოქმედებით.
ეტოპოზიდი სპეციფიკურად მოქმედებს მიტოზური ციკლის ფაზებზე და აბლოკირებს GT ფაზას და გვიან S-ფაზას. ეტოპოზიდი არ აინჰიბირებს მიკრომილაკების "შეკრებას". მაღალი კონცენტრაციის დროს (10 მკგ/და ზევით) პრეპარატი მიტოზის დასაწყისში იწვევს უჯრედის ლიზისს. დაბალ კონცენტრაციებში (0.3-10 მკგ/მლ) თრგუნავს უჯრედთა შეღწევას პროფაზაში.
ფარმაკოკინეტიკა:
ვენაში შეყვანის შემდეგ ეტოპოზიდის მაქსიმალური კონცენტრაცია პლაზმაში და მრუდი "კონცენტრაცია-დრო" ხასიათდება მნიშვნელოვანი ინდივიდუალური მერყეობით.
პლაზმის ცილებთან მისი კავშირი შეადგენს დაახლოებით 90%-ს (10 მკგ/მლ კონცენტრაციის დროს). განაწილების მოცულობა წონასწორული კონცენტრაციის მიღწევის შემდეგ ვარირებს 7-დან 17 ლ/კვ.მ მოზრდილებში და 5-დან 10 ლ/კვ.მ. - ბავშვებში, პრეპარატი აღწევს პლევრის სითხეში, ნერწყვში, ღვიძლის ქსოვილში მიომეტრიუმში, ტვინის ქსოვილში (მათ შორის სიმსივნურში). მონაცემები პრეპარატის დედის რძეში შეღწევის შესახებ არ არსებობს. იგი გაივლის პლაცენტურ და ჰემატოენცეფალურ ბარიერებს. ზურგის ტვინის სითხეში აღინიშნება პრეპარატის პლაზმაში არსებული კონცენტრაციის 5%. არსებობს მონაცემები იმის შესახებ, რომ ეტოპოზიდი ტვინის სიმსივნურ ქსოვილში უფრო სწრაფად აღწევს, ვიდრე ჯანმრთელ ქსოვილში. ასევე დადგენილია, რომ ეტოპოზიდის კონცენტრაცია ფილტვების ჯანმრთელ ქსოვილში უფრო მეტია, ვიდრე ფილტვების მეტასტაზებში, ხოლო მისი დონე მიომეტრიუმის პირველად სიმსივნეებში, მოიმეტრიუმის ჯანმრთელ ქსოვილში არსებული დონის თანაბარია. პრეპარატი აქტიურად მეტაბოლიზდება ორგანიზმში.
პრეპარატის ვენაში შეყვანის შემდეგ მისი ფარმაკოკინეტიკური პარამეტრები აღიწერება ორფაზიანი მოდელით. ამავე დროს, ზოგიერთი მონაცემების მიხედვით შესაძლებელია მესამე გახანგრძლივებული ფაზის არსებობაც. თირკმელებსა და ღვიძლის ნორმალური ფუნქციის მქონე მოზრდილებში პრეპარატის ნახევარგამოყოფის პერიოდი საწყის ფაზაში შეადგენს 0.6-2 სთ-ს, ხოლო ტერმინალურ ფაზაში 5.3-10.8 საათს. თირკმელებისა და ღვიძლის ნორმალური ფუნქციის მქონე ბავშვებში პრეპარატის ნახევარგამოყოფის პერიოდი საწყის ფაზაში შეადგენს 0.6-1.4 სთ-ს, ხოლო ტერმინალურ ფაზაში 3-5.8 საათს. პრეპარატის დაახლოებით 40-60% გამოიყოფა უცვლელად და მეტაბოლიტების სახით შარდით 48-72 სთ-ის განმავლობაში, ხოლო 2-16%-ზე ნაკლები - ფეკალიებით 72 სთ-ის განმავლობაში.
ჩვენებები:
- ფილტვების წვრილ უჯრედული კიბო;
- მწვავე მიელობლასტური ლეიკოზი;
- ლიმფოგრანულემატოზი;
- არახოჯკინის ლიმფომები.
მიღების წესი და დოზირება:
მოზრდილებში პრეპარატი შეჰყავთ დღეში 50-60 მგ/კვ.მ სხეულის ზედაპირზე, 5 დღის განმავლობაში, შემდგომი შესვენებით 2-3 კვირის განმავლობაში. განმეორებითი დოზის შეყვანა რეკომენდებულია მხოლოდ პერიფერიული სისხლის სურათის ნორმალიზების შემდეგ. პრეპარატის საერთო დოზა არ უნდა აღემატებოდეს 400 მგ/კვ.მ.
ხსნარის მომზადების და შეყვანის წესი: ეტოპოზიდს უმატებენ 250 მლ ფიზიოლოგიურ ხსნარს ან 5% გლუკოზის ხსნარს. მიღებული კონცენტრაცია არ უნდა აჭარბებდეს 0.4 მგ/მლ, წინააღმდეგ შემთხვევაში შესაძლებელია ნალექის წარმოშობა. ინფუზიის ხანგრძლივობა არ უნდა იყოს 30 წთ-ზე ნაკლები. თავიდან უნდა იქნას აცილებული ბუფერულ წყალ-ხსნართან კონტაქტი-8-ზე მეტი pH-ით.
გვერდითი მოვლენები:
სისხლმბადი სისტემის მხრივ: ლეიკოპენია (გრანულოციტების რაოდენობის მაქსიმალური დაქვეითება აღინიშნება 7-14 დღეს, რომელიც აღდგება 20-22-ე დღეს), ანემია.
კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის მხრივ: გულისრევა, ღებინება; იშვიათად ეპიგასტრალურ მიდამოში ტკივილი, ანორექსია, დიარეა. არსებობს მონაცემები სტომატიტის წარმოშობის შესახებ; შესაძლებელია ბილირუბინის დონის, ასპარაგინტრანსფერაზისა და ტუტე ფსოფატაზას აქტივობის მომატება.
ნერვული სისტემის მხრივ: პერიფერიული ნეიროპათია.
გულ-სისხლმძარღვთა სისტემის მხრივ: არტერიული ჰიპოტონია; არსებობს ცალკეული შემთხვევები მიოკარდიუმის ინფარქტის და კარდიოტოქსიკურობის განვითარების შესახებ.
თირკმელების მხრივ: პლაზმაში შარდოვანასა და შარდმჟავას კონცენტრაციის მომატება.
ალერგიული რეაქციები: შემცივნება, სხეულის ტემპერატურის მომატება, ბრონქოსპაზმი.
სხვადასხვა: შექცევადი ალოპეცია (66%); მაღალი დოზის მიღების შემთხვევაში - სეპტიცემია დისფაგია, გარდამავალი სიბრმავე.
არსებობს მონაცემები ცალკეულ შემთხვევებში სხივური დერმატიტის განვითარების შესახებ.
ადგილობრივი რეაქციების მხრივ: ფლებიტი.
უკუჩვენებები:
*ღვიძლის ფუნქციის გამოხატული დარღვევა;
*ჰემოპოეზის დარღვევა, რომელიც არ არის დაკავშირებული ავთვისებიან სიმსივნესთან (ლეიკოციტების რაოდენობა 2000/კუბ.მმ-ზე ნაკლები; ხოლო თრომბოციტების - 75000/კუბ.მმ-ზე ნაკლები);
*ორსულობა;
*პრეპარატის მიმართ მომატებული მგრძნობელობა.
განსაკუთრებული მითითებები:
ეტოპოზიდის გამოყენება რეკომენდებულია მხოლოდ ექიმის მეთვალყურეობის ქვეშ, რომელსაც გააჩნია ციტოტოქსიკურ საშუალებებთან მუშაობის გამოცდილება.
პრეპარატი სიფრთხილით ინიშნება ღვიძლის მსუბუქი და ზომიერი დაზიანების მქონე პაციენტებში, ვინაიდან მათ აღენიშნებათ მიელოტოქსიკურობის განვითარების მაღალი რისკი.
თირკმელების ფუნქციის დარღვევის დროს პრეპარატი სიფრთხილით ინიშნება. რეკომენდებულია დაბალი დოზით მისი გამოყენება და თირკმელების ფუნქციაზე რეგულარული კონტროლი.
სისხლის საერთო ანალიზი აუცილებელია ჩავატაროთ ეტოპოზიდის მკურნალობის დაწყებამდე და მისი მსვლელობის დროს. მკურნალობა უნდა შეწყდეს იმ შემთხვევაში, როდესაც თრომბოციტების რიცხვი დაქვეითებულია 50000/კუბ.მმ-მდე, ან როდესაც ნეიტროფილების რიცხვი ნაკლებია 500/კუბ.მმ-ზე, ხოლო ლეიკოციტების ასევე დაქვეითებულია 3000/კუბ.მმ-მდე. მკურნალობის განახლება შესაძლებელია მხოლოდ იმ შემთხვევაში, როდესაც ზემოთაღნიშნული მაჩვენებლები დაუბრუნდება სასურველ დონეს.
მხედველობაში უნდა მივიღოთ ის ფაქტი, რომ კომბინირებულმა ქიმიოთერაპიამ შესაძლებელია გამოიწვიოს ძვლის ტვინის ფუნქციის დათრგუნვა, რის გამოც იგი გამოიყენება სიფრთხილით. თუკი ეტოპოზიდით მკურნალობის დაწყებამდე ჩატარებულია სხივური ან ქიმიოთერაპია, აუცილებელია შესვენების პერიოდი ძვლის ტვინის ფუნქციის აღდგენამდე.
პრეპარატის მიღებისას იზრდება ინფექციური დაავადების წარმოშობის რისკი.
ინფუზიის დროს ჰიპოტენზიური რეაქციის შემცირება შესაძლებელია ინფუზიის ხანგრძლივობის გაზრდით.
ეტოპოზიდის გამოყენებისას მოსალოდნელია ღებინება და შექცევადი გამელოტება.
პრეპარატის შეყვანის ადგილას მოსალოდნელია ადგილობრივი რეაქციის განვითარება. ამ დროს აუცილებელია ინექციის შეწყვეტა და დარჩენილი დოზის ნაწილის სხვა ვენაში შეყვანა.
ბავშვებში პრეპარატის უსაფრთხოებისა და ეფექტურობის შესახებ მონაცემები არ არსებობს. პოლისორბატი 80 (რომელიც შედის გამხსნელის სახით) დღენაკლულ ბავშვებში იწვევს მძიმე გვერდით მოვლენებს.
ექსპერიმენტული კვლევის შედეგად დადგენილ იქნა ეტოპოზიდის ტერატოგენული, მუტაგენური და ემბრიოტოქსიკური თვისებები.
რეპროდუქციულ ასაკში მყოფმა ქალებმა, რომლებიც იყენებენ ეტოპოზიდს, თავი უნდა შეიკავონ ჩასახვისაგან. ლაქტაციის პერიოდში არ არის რეკომენდებული პრეპარატის გამოყენება.
პერიფერიული ნეიროპათიის წარმოშობის რისკი იზრდება, როდესაც ეტოპოზიდი ერთდროულად გამოიყენება პოტენციურ ნეიროტოქსიკურ სამკურნალო საშუალებებთან ერთად (მაგ. ვინკრისტინი). ეტოპოზიდი კონცენტრაციით 0.4 მგ/მლ-ში, რომელიც გახსნილია 5% დექსტროზას ან 0.9 % ნატრიუმის ქლორიდის ხსნარში სტაბილურია 24 სთ-ის განმავლობაში 2-დან 80C ტემპერატურაზე.
ეტოპოზიდით მკურნალობისას რეკომენდებულია დამცავი ხალათის, ხელთათმანების, ნიღაბის და თვალის დამცავი საშუალებების გამოყენება. ხსნართან კანისა და ლორწოვანი გარსის შემთხვევით კონტაქტის დროს საჭიროა ამ ნაწილის დაუყოვნებლივ დაბანა საპნით და წყლით.
ორსულმა თანამშრომლებმა თავიდან უნდა აიცილონ ეტოპოზიდთან და სხვა მსგავს ციტოტოქსიკურ სამკურნალო საშუალებებთან კონტაქტი.
ჭარბი დოზირება:
არ მოიპოვება მონაცემები. ჰემატოლოგიური და გასტროინტესტინური მოვლენები უნდა წარმოადგენდნენ ჭარბი დოზირების ძირითად სიმპტომებს. მკურნალობა სიმპტომურია. არ არსებობს ანტიდოტი.
სხვა წამლებთან ურთიერთქმედება:
ეტოპოზიდი შეთავსებადია 5% გლუკოზისა და ფიზიოლოგიურ ხსნართან. არ არის რეკომენდებული სხვა სამკურნალო საშუალებებთან ეტოპოზიდის შერევა.
შენახვის პირობები:
პრეპარატი ინახება სინათლისა და ბავშვებისაგან დაცულ ადგილას.
ვარგისიანობის ვადა: 5 წელი.
