ყოველ ჩვენგანს სიცოცხლეში ერთხელ მაინც განუცდია საკვებისმიერი ტოქსიკოინფექციით მიღებული უსიამოვნება. უხარისხო პროდუქტის შეჭმიდან საათნახევრის-ორი საათის შემდეგ იწყება გულისრევა, მუცლის ტკივილი, ფაღარათი, ზოგჯერ სხეულის ტემპერატურაც იმატებს, ადამიანს ეუფლება სისუსტე, ამცივნებს, ეხვევა თავბრუ. ეს სიმპტომები იმაზე მეტყველებს, რომ ორგანიზმში ავადმყოფობის გამომწვევმა მიკრობმა: პროტეუსმა, ენტეროკოკმა, კლოსტრიდიამ, ფსევდომონამ, - დაიდო ბინა.
ზაფხულობით ეს პრობლემა უფრო აქტუალური ხდება - მალფუჭებადი პროდუქტების შენახვის პირობები წელიწადის ამ დროს ხშირად ირღვევა, ამიტომ კვებითი ტოქსიკოინფექციების გამომწვევი მიკრობები შეუფერხებლად მრავლდებიან.
ზოგჯერ მოწამვლას იწვევს საკვებში მოხვედრილი ქიმიური ნივთიერებები (პესტიციდები), მძიმე ლითონების (თუთიის, სპილენძის, ტყვიის) მარილები, პროდუქტის ბუნებრივი შხამი (შხამასოკოები, ზოგიერთი ჯიშის თევზი). ეს კვებითი ინტოქსიკაცია არ არის. კვებით ინტოქსიკაციად არც უმწიფარი ნაყოფით ან რაციონალური კვების წესების დარღვევით (დიდი ოდენობით ცხიმიანი პროდუქტის, მჟავე რძის, ურთიერთშეუთავსებელი პროდუქტების) მოხმარებით გამოწვეული დისპეფსიური მოვლენები მიიჩნევა. აქვე დავძენთ, რომ მარწყვით, კვერცხით და სხვა ამგვარი პროდუქტებით გამოწვეული `მოწამვლა~ ხშირად ამ პროდუქტის მიმართ ალერგიული რეაქციით არის განპირობებული.
ინფიცირების გზები
ჯანმრთელობისთვის მავნე თვისებებს საკვები სხვადასხვა დროს: წარმოებისას, ტრანსპორტირებისას, შენახვისა და რეალიზაციისას - იძენს. განსაკუთრებით საშიშია ფარშისგან მომზადებული კერძები, პაშტეტი, მაიონეზი. მათში მიკროორგანიზმები სწრაფად მრავლდება. ეს და სხვა მალფუჭებადი პროდუქტი შენახულ უნდა იქნეს მცირე ხნით და დაბალ ტემპერატურაზე. კატლეტის თუ პელმენის შეთბობა უსაფრთხოებისთვის საკმარისი არ არის - მიკრობები, რომლებიც პროდუქტის სიღრმეში ბინადრობენ, შესაძლოა, სიცოცხლისუნარიანნი დარჩნენ. მათი უვნებელყოფისთვის ინტენსიური სითბური დამუშავებაა საჭირო. კვებითი ინტოქსიკაციის ერთ-ერთი სახეა სტაფილოკოკური ინტოქსიკაცია. ის ვითარდება სტაფილოკოკური ენტეროტოქსინის შემცველი საკვების მოხმარებისას (ამ დროს შესაძლოა, პროდუქტი გამომწვევს არ შეიცავდეს). ენტეროტოქსინი სითბოგამძლეა. მისი უვნებელყოფისთვის საჭიროა 1-2-საათიანი დუღილი. სტაფილოკოკურ ტოქსიკოინფექციას ხშირად იწვევს კრემიანი საკონდიტრო ნაწარმი, ტკბილი ხაჭო, რძე, კარაქი. საკვებს სტაფილოკოკით აბინძურებს ადამიანი (მზარეული, კონდიტერი), რომელსაც აქვს ფურუნკულოზი, პიოდერმია ან სხვა ჩირქოვანი დაავადება. საფრთხეს წარმოადგენს ანგინით, სურდოთი, ლარინგიტით, ბრონქიტით დაავადებული ადამიანიც. რძე ბინძურდება, თუ ძროხას აქვს სარძევე ჯირკვლის ანთება (მასტიტი).
საკვებისმიერი ტოქსიკოინფექციის სიმპტომები და მიმდინარეობა
ნიშნები თავს იჩენს ინფიცირებული საკვების მიღებიდან 2-48 საათის შემდეგ. წამყვანი სიმპტომებია გულისრევა, ღებინება, კუჭის აშლილობა, მუცლის ტკივილი. ტემპერატურა ზოგჯერ ნორმალური რჩება, ზოგჯერ 38-390C-მდე იმატებს. ავადმყოფობა, ჩვეულებრივ, 1-დან 3 დღემდე გასტანს, თუმცა არის შემთხვევები, როდესაც ვითარება რთულდება. სტაფილოკოკური ინტოქსიკაცია გამოირჩევა ხანმოკლე საინკუბაციო პერიოდით, რომლის ხანგრძლივობა 2-4 საათს არ აღემატება. დაავადება ვლინდება კუჭის არეში სიმძიმის შეგრძნებით, მკერდის ძვლის ქვეშ მზარდი ტკივილით, გულისრევით, ღებინებით, ფაღარათით. მსუბუქი ინტოქსიკაცია ნორმალური ტემპერატურის ფონზე მიმდინარეობს. გამოჯანსაღებისთვის უმეტესად 1-2 დღეა საჭირო. იშვიათად ავადმყოფობა უფრო მეტხანსაც გასტანს. საბედნიეროდ, კუჭ-ნაწლავის ამ ტიპის აშლილობა ჯანმრთელობას იშვიათად უქმნის საფრთხეს და რამდენიმე დღეში უკვალოდ გაივლის. ასეთ შემთხვევებში ექიმებს თვითმკურნალობის საწინააღმდეგო არაფერი აქვთ. მთავარია სწორი მიდგომა.
მკურნალობა
ღებინება ორგანიზმს ყველაზე სწრაფად და სრულყოფილად ათავისუფლებს ენტეროტოქსინითა და მისი წარმომქმნელი მიკრობით დაბინძურებული საკვებისგან. ამოირეცხეთ კუჭი კალიუმის პერმანგანატის ბაცი ვარდისფერი ხსნარით, სუფრის მარილის ან სოდის წყალხსნარით (1 სუფრის კოვზი 1 ლიტრ წყალზე). შეიძლება უბრალო ანადუღარი წყლის გამოყენებაც. სასურველია 2 ლიტრამდე სითხის მიღება. თუ ღებინება არ განვითარდა, მექანიკურად გამოიწვიეთ - დააწექით ენის ძირს ორი (სუფთა) თითით ან კოვზით. პროცედურა გაიმეორეთ 3-4-ჯერ. გამოიჩინეთ ნებისყოფა და როგორც არ უნდა შეგაწუხოთ შიმშილმა, უახლოესი 24 საათის განმავლობაში (უმჯობესია, ცოტა მეტხანსაც) ნურაფერს შეჭამთ, სითხის მიღება კი განუსაზღვრელი ოდენობით შეგიძლიათ. ყველაფერს სჯობია თბილი უშაქრო ჩაი და სუფთა ანადუღარი წყალი. სვით თითო ჭიქა საათში ერთხელ, ყლუპობით. ღებინებისა და კუჭის აშლილობის დროს ორგანიზმი სითხესთან ერთად ნატრიუმსა და ქლორსაც კარგავს. ამ დანაკარგის შევსება შეიძლება ანადუღარ წყალში გახსნილი 1 ჩ.კ. სუფრის მარილით, კარტოფილისა და სტაფილოს ნახარშით.
2-3 ცალი საშუალო ზომის კარტოფილი ან სტაფილო გახეხეთ მსხვილად, დაასხით 2 ჭიქა ცივი წყალი, წამოადუღეთ, ხარშეთ 20 წუთის განმავლობაში, გააცივეთ და გაწურეთ. დალევის წინ დაამატეთ ცოტაოდენი მარილი.
კარგია გარგარის ჩირისგან, ქიშმიშისა და ბანანისგან მომზადებული უშაქრო კომპოტის სმაც. ყველა ეს პროდუქტი მდიდარია კალიუმით. არავითარ შემთხვევაში არ ჭამოთ თვითონ ხილი. როცა სამკურნალო შიმშილის პერიოდი ჩაივლის, გადადით 3-4 საათში ერთხელ მცირე ულუფებით კვებაზე. პირველ დღეს დასჯერდით კეფირს (ნაწლავის მიკროფლორას ყველაზე უკეთ აღადგენს ბიფიდოკეფირი, საბავშვო აციდოფილინი, ბიფილინი), თეთრი პურის ორცხობილა, ბრინჯის ან შვრიის წყალში მოხარშული თხელი ფაფა. მეორე დღეს მიირთვით რძიანი ფაფა, თოხლო კვერცხი, მესამე დღეს - მოხარშული ხორცი, თევზი, კარტოფილის ან სტაფილოს ფაფა. უმი ბოსტნეული, ხილი, წვენები (განსაკუთრებით - მჟავე: ფორთოხლისა, გრეიპფრუტისა, პომიდვრისა) შეგიძლიათ გამოჯანმრთელების შემდეგაც მიიღოთ.
თუ ღებინება გაგრძელდა
თუ კუჭი შიგთავსისგან დაცლილია, მაგრამ ღებინება გრძელდება, დაწექით, მოეშვით, რამდენიმეჯერ ღრმად ჩაისუნთქეთ და პირში ყინულის ნატეხი ჩაიდეთ. უმჯობესია, ეს იყოს არა უბრალოდ ანადუღარი წყლის, არამედ პიტნის ჩაის ყინული (2 ჩაის კოვზ ხმელ პიტნას დაასხით 1 ჭიქა მდუღარე წყალი, 5 წუთს გააჩერეთ თერმოსში, გაწურეთ). კარგია ნახევარი ლიტრი პიტნის ნახარშის თბილი ოყნაც. უსიამოვნო შეგრძნების გაქრობამდე საათში ერთხელ ყლუპობით სვით პიტნის ჩაი.
თუ გრძნობთ, რომ თავბრუ გეხვევათ და გული მიგდით, ვალერიანის წვეთებით დაასველეთ დოლბანდის ნაჭერი და მორიგეობით ისუნთქეთ ორივე ნესტოთი, მეორეზე ამ დროს ხელი მიიჭირეთ. მუცლის ტკივილის შესამცირებლად პერიოდულად საათის ისრის მოძრაობის მიმართულებით მსუბუქად ისვით ხელი. შემდეგ მუცელი შალის ქსოვილით დაითბუნეთ. გაღიზიანებულ კუჭ-ნაწლავს აწყნარებს ბარამბოს, გვირილისა და თავშავას ნაყენი. ეს მცენარეები თანაბარი რაოდენობით აურიეთ ერთმანეთში, 1 ჩაის კოვზ ნარევს დაასხით მდუღარე, გააჩერეთ თერმოსში 30-40 წუთს. სვით თითო ჭიქა დღეში 3-4-ჯერ.
თუ აშლილობას ხანგრძლივი შეკრულობა მოჰყვა
როდესაც შეკრულობა 48 საათზე მეტხანს გრძელდება, ნაწლავის კედლიდან სისხლში გადადის ლპობისა და დუღილის მოლეკულები, რაც კვლავ ინტოქსიკაციას ნიშნავს, ეს კი იწვევს თავის ტკივილს, ღებინების შეგრძნებას და უსიამოვნო განწყობას. ამ დროს კარგია საფაღარათოს მიღება, მაგრამ მცირე ხნით - მისი ხანგრძლივი გამოყენება შეჩვევას იწვევს და დოზის გაზრდა ხდება საჭირო, რაც ორგანიზმისთვის საზიანოა. თუ ეს მდგომარეობა გაგრძელდა, რაციონში კორექტივები უნდა შევიტანოთ: გავზარდოთ მცენარეული ბოჭკოს - ხილისა და ბოსტნეულის წილი. კარგია შავი ქლიავი, ვაშლის პიურე, გახეხილი ჭარხალი - ეს ხილ-ბოსტნეული შეიცავს პექტინებს, რომლებიც ნაწლავში იჯირჯვება და მის დაცლას აადვილებს. თუ არც ეს აღმოჩნდა საკმარისი, რაციონში ჩართეთ ბალასტური ნივთიერებები - ბურღული, რომელსაც კვებითი ღირებულება არ გააჩნია, მაგრამ ზრდის ნაწლავის შიგთავსის მოცულობას და ხელს უწყობს მის გადაადგილებას. მიიღეთ დღეში 3-4 სუფრის კოვზი კეფირთან, ფაფასთან ან პიურესთან ერთად.
მსუბუქი მოწამვლისას მედიკამენტის მიღება არ ღირს. გამოცდილება მოწმობს, რომ ასეთი დისფუნქცია რამდენიმე დღეში თავისთავად მოწესრიგდება. ზემოხსენებულ საშუალებებთან ერთად სასარგებლოა კრაზანასა და მუხის ქერქისგან დამზადებული სადეზინფექციო ნაყენები: ერთ სუფრის კოვზ ნედლეულს დაასხით მდუღარე, 15 წუთით გააჩერეთ ორთქლზე, გაწურეთ და მიიღეთ ნახევარი ჭიქა დღეში 3-4-ჯერ.
როდის მივმართოთ ექიმს?
როცა მუცლის ტკივილი გვაფიქრებინებს ბრმა ნაწლავის შეტევას ან სხვა მწვავე დაავადებას, რომელიც სასწრაფო სამედიცინო დახმარებას მოითხოვს - ამ შემთხვევაში წუთებს გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს:
-თუ მუცლის ტკივილმა და ტემპერატურამ (38,50C და მეტი) 2-3 დღეში არ გაიარა;
-თვალის სკლერა, კანი გაყვითლდა, შარდი გამუქდა;
-ღებინება მომდევნო დღეებშიც განმეორდა, პირნაღები მასა ყავის ნალექს ჰგავს ან ამონაღებში სისხლი შეამჩნიეთ;
-კუჭის მოქმედება ხშირია (10 და მეტი დღეში), ნაწლავებიდან გამოსული მასა ბევრია ან მასში შეინიშნება სისხლის მინარევი, ლორწო და ჩირქი;
-თვალები ჩაცვენილია, პირი - მშრალი, ნერწყვი - სქელი და წებოვანი, მიღებული სითხე არ ჩერდება ორგანიზმში ან ავადმყოფს არ შეუძლია წყლის მოსმა. მოზარდებისთვის ეს მდგომარეობა სახიფათოა, თუ გაგრძელდა 10-12 საათს, 6-დან 10 წლამდე ასაკის ბავშვებისთვის - 10 საათს, 2-დან 5 წლამდე - 8 საათს, 2 წლამდე - 6 საათს.
toqsikoinfeqcia
sakvebismieri toqsikoinfeqciebi mwvave infeqciur daavadebaTa sakmaod didi jgufia. is sxvadasxva baqteriis: salmonelas, nawlavis Cxiris, stafilokokis - an maTi cxovelqmedebis toqsikuri produqtebis zemoqmedebas ukavSirdeba. sakvebismieri toqsikoinfeqciebis gamomwvevi mikroorganizmebi didxans Zleben wyalSi, daavadebuli adamianis ganavalSi, mis xelebze, WurWelze, piradi moxmarebis sagnebze. am baqteriebiT inficireba SesaZlebelia WuWyiani xelebis, dabinZurebuli wylisa da sakvebis meSveobiT. aRsaniSnavia, rom zogierTi gamomwvevi sicocxlis unars dabal temperaturazec inarCunebs.
yovel Cvengans sicocxleSi erTxel mainc ganucdia sakvebismieri toqsikoinfeqciiT miRebuli usiamovneba. uxarisxo produqtis SeWmidan saaTnaxevris-ori saaTis Semdeg iwyeba gulisreva, muclis tkivili, faRaraTi, zogjer sxeulis temperaturac imatebs, adamians eufleba sisuste, amcivnebs, exveva Tavbru. es simptomebi imaze metyvelebs, rom organizmSi avadmyofobis gamomwvevma mikrobma: proteusma, enterokokma, klostridiam, fsevdomonam, - daido bina.
zafxulobiT es problema ufro aqtualuri xdeba - malfuWebadi produqtebis Senaxvis pirobebi weliwadis am dros xSirad irRveva, amitom kvebiTi toqsikoinfeqciebis gamomwvevi mikrobebi Seuferxeblad mravldebian.
zogjer mowamvlas iwvevs sakvebSi moxvedrili qimiuri nivTierebebi (pesticidebi), mZime liTonebis (TuTiis, spilenZis, tyviis) marilebi, produqtis bunebrivi Sxami (Sxamasokoebi, zogierTi jiSis Tevzi). es kvebiTi intoqsikacia ar aris. kvebiT intoqsikaciad arc umwifari nayofiT an racionaluri kvebis wesebis darRveviT (didi odenobiT cximiani produqtis, mJave rZis, urTierTSeuTavsebeli produqtebis) moxmarebiT gamowveuli dispefsiuri movlenebi miiCneva. aqve davZenT, rom marwyviT, kvercxiT da sxva amgvari produqtebiT gamowveuli `mowamvla~ xSirad am produqtis mimarT alergiuli reaqciiT aris ganpirobebuli.
inficirebis gzebi
janmrTelobisTvis mavne Tvisebebs sakvebi sxvadasxva dros: warmoebisas, transportirebisas, Senaxvisa da realizaciisas - iZens. gansakuTrebiT saSiSia farSisgan momzadebuli kerZebi, paSteti, maionezi. maTSi mikroorganizmebi swrafad mravldeba. es da sxva malfuWebadi produqti Senaxul unda iqnes mcire xniT da dabal temperaturaze. katletis Tu pelmenis SeTboba usafrTxoebisTvis sakmarisi ar aris - mikrobebi, romlebic produqtis siRrmeSi binadroben, SesaZloa, sicocxlisunarianni darCnen. maTi uvnebelyofisTvis intensiuri siTburi damuSavebaa saWiro. kvebiTi intoqsikaciis erT-erTi saxea stafilokokuri intoqsikacia. is viTardeba stafilokokuri enterotoqsinis Semcveli sakvebis moxmarebisas (am dros SesaZloa, produqti gamomwvevs ar Seicavdes). enterotoqsini siTbogamZlea. misi uvnebelyofisTvis saWiroa 1-2-saaTiani duRili. stafilokokur toqsikoinfeqcias xSirad iwvevs kremiani sakonditro nawarmi, tkbili xaWo, rZe, karaqi. sakvebs stafilokokiT abinZurebs adamiani (mzareuli, konditeri), romelsac aqvs furunkulozi, piodermia an sxva Cirqovani daavadeba. safrTxes warmoadgens anginiT, surdoTi, laringitiT, bronqitiT daavadebuli adamianic. rZe binZurdeba, Tu Zroxas aqvs sarZeve jirkvlis anTeba (mastiti).
sakvebismieri toqsikoinfeqciis simptomebi da mimdinareoba
niSnebi Tavs iCens inficirebuli sakvebis miRebidan 2-48 saaTis Semdeg. wamyvani simptomebia gulisreva, Rebineba, kuWis aSliloba, muclis tkivili. temperatura zogjer normaluri rCeba, zogjer 38-39 0C-mde imatebs. avadmyofoba, Cveulebriv, 1-dan 3 dRemde gastans, Tumca aris SemTxvevebi, rodesac viTareba rTuldeba. stafilokokuri intoqsikacia gamoirCeva xanmokle sainkubacio periodiT, romlis xangrZlivoba 2-4 saaTs ar aRemateba. daavadeba vlindeba kuWis areSi simZimis SegrZnebiT, mkerdis Zvlis qveS mzardi tkiviliT, gulisreviT, RebinebiT, faRaraTiT. msubuqi intoqsikacia normaluri temperaturis fonze mimdinareobs. gamojansaRebisTvis umetesad 1-2 dRea saWiro. iSviaTad avadmyofoba ufro metxansac gastans. sabednierod, kuW-nawlavis am tipis aSliloba janmrTelobas iSviaTad uqmnis safrTxes da ramdenime dReSi ukvalod gaivlis. aseT SemTxvevebSi eqimebs TviTmkurnalobis sawinaaRmdego araferi aqvT. mTavaria swori midgoma.
mkurnaloba
Rebineba organizms yvelaze swrafad da srulyofilad aTavisuflebs enterotoqsiniTa da misi warmomqmneli mikrobiT dabinZurebuli sakvebisgan. amoirecxeT kuWi kaliumis permanganatis baci vardisferi xsnariT, sufris marilis an sodis wyalxsnariT (1 sufris kovzi 1 litr wyalze). SeiZleba ubralo anaduRari wylis gamoyenebac. sasurvelia 2 litramde siTxis miReba. Tu Rebineba ar ganviTarda, meqanikurad gamoiwvieT - daaweqiT enis Zirs ori (sufTa) TiTiT an kovziT. procedura gaimeoreT 3-4-jer. gamoiCineT nebisyofa da rogorc ar unda SegawuxoT SimSilma, uaxloesi 24 saaTis ganmavlobaSi (umjobesia, cota metxansac) nurafers SeWamT, siTxis miReba ki ganusazRvreli odenobiT SegiZliaT. yvelafers sjobia Tbili uSaqro Cai da sufTa anaduRari wyali. sviT TiTo Wiqa saaTSi erTxel, ylupobiT. Rebinebisa da kuWis aSlilobis dros organizmi siTxesTan erTad natriumsa da qlorsac kargavs. am danakargis Sevseba SeiZleba anaduRar wyalSi gaxsnili 1 C.k. sufris mariliT, kartofilisa da stafilos naxarSiT.
2-3 cali saSualo zomis kartofili an stafilo gaxexeT msxvilad, daasxiT 2 Wiqa civi wyali, wamoaduReT, xarSeT 20 wuTis ganmavlobaSi, gaaciveT da gawureT. dalevis win daamateT cotaodeni marili.
kargia gargaris Cirisgan, qiSmiSisa da bananisgan momzadebuli uSaqro kompotis smac. yvela es produqti mdidaria kaliumiT. araviTar SemTxvevaSi ar WamoT TviTon xili. roca samkurnalo SimSilis periodi Caivlis, gadadiT 3-4 saaTSi erTxel mcire ulufebiT kvebaze. pirvel dRes dasjerdiT kefirs (nawlavis mikrofloras yvelaze ukeT aRadgens bifidokefiri, sabavSvo acidofilini, bifilini), TeTri puris orcxobila, brinjis an Svriis wyalSi moxarSuli Txeli fafa. meore dRes miirTviT rZiani fafa, Toxlo kvercxi, mesame dRes - moxarSuli xorci, Tevzi, kartofilis an stafilos fafa. umi bostneuli, xili, wvenebi (gansakuTrebiT - mJave: forToxlisa, greipfrutisa, pomidvrisa) SegiZliaT gamojanmrTelebis Semdegac miiRoT.
Tu Rebineba gagrZelda
Tu kuWi SigTavsisgan daclilia, magram Rebineba grZeldeba, daweqiT, moeSviT, ramdenimejer Rrmad CaisunTqeT da pirSi yinulis natexi CaideT. umjobesia, es iyos ara ubralod anaduRari wylis, aramed pitnis Cais yinuli (2 Cais kovz xmel pitnas daasxiT 1 Wiqa mduRare wyali, 5 wuTs gaaCereT TermosSi, gawureT). kargia naxevari litri pitnis naxarSis Tbili oynac. usiamovno SegrZnebis gaqrobamde saaTSi erTxel ylupobiT sviT pitnis Cai.
Tu grZnobT, rom Tavbru gexvevaT da guli migdiT, valerianis wveTebiT daasveleT dolbandis naWeri da morigeobiT isunTqeT orive nestoTi, meoreze am dros xeli miiWireT. muclis tkivilis Sesamcireblad periodulad saaTis isris moZraobis mimarTulebiT msubuqad isviT xeli. Semdeg muceli Salis qsoviliT daiTbuneT. gaRizianebul kuW-nawlavs awynarebs barambos, gvirilisa da TavSavas nayeni. es mcenareebi Tanabari raodenobiT aurieT erTmaneTSi, 1 Cais kovz narevs daasxiT mduRare, gaaCereT TermosSi 30-40 wuTs. sviT TiTo Wiqa dReSi 3-4-jer.
Tu aSlilobas xangrZlivi Sekruloba mohyva
rodesac Sekruloba 48 saaTze metxans grZeldeba, nawlavis kedlidan sisxlSi gadadis lpobisa da duRilis molekulebi, rac kvlav intoqsikacias niSnavs, es ki iwvevs Tavis tkivils, Rebinebis SegrZnebas da usiamovno ganwyobas. am dros kargia safaRaraTos miReba, magram mcire xniT - misi xangrZlivi gamoyeneba SeCvevas iwvevs da dozis gazrda xdeba saWiro, rac organizmisTvis sazianoa. Tu es mdgomareoba gagrZelda, racionSi koreqtivebi unda SevitanoT: gavzardoT mcenareuli boWkos - xilisa da bostneulis wili. kargia Savi qliavi, vaSlis piure, gaxexili Warxali - es xil-bostneuli Seicavs peqtinebs, romlebic nawlavSi ijirjveba da mis daclas aadvilebs. Tu arc es aRmoCnda sakmarisi, racionSi CarTeT balasturi nivTierebebi - burRuli, romelsac kvebiTi Rirebuleba ar gaaCnia, magram zrdis nawlavis SigTavsis moculobas da xels uwyobs mis gadaadgilebas. miiReT dReSi 3-4 sufris kovzi kefirTan, fafasTan an piuresTan erTad.
msubuqi mowamvlisas medikamentis miReba ar Rirs. gamocdileba mowmobs, rom aseTi disfunqcia ramdenime dReSi TavisTavad mowesrigdeba. zemoxsenebul saSualebebTan erTad sasargebloa krazanasa da muxis qerqisgan damzadebuli sadezinfeqcio nayenebi: erT sufris kovz nedleuls daasxiT mduRare, 15 wuTiT gaaCereT orTqlze, gawureT da miiReT naxevari Wiqa dReSi 3-4-jer.
rodis mivmarToT eqims?
roca muclis tkivili gvafiqrebinebs brma nawlavis Setevas an sxva mwvave daavadebas, romelic saswrafo samedicino daxmarebas moiTxovs - am SemTxvevaSi wuTebs gadamwyveti mniSvneloba aqvs:
4 Tu muclis tkivilma da temperaturam (38,50C da meti) 2-3 dReSi ar gaiara;
4 Tvalis sklera, kani gayviTlda, Sardi gamuqda;
4 Rebineba momdevno dReebSic ganmeorda, pirnaRebi masa yavis naleqs hgavs an amonaRebSi sisxli SeamCnieT;
4 kuWis moqmedeba xSiria (10 da meti dReSi), nawlavebidan gamosuli masa bevria an masSi SeiniSneba sisxlis minarevi, lorwo da Cirqi;
4 Tvalebi Cacvenilia, piri - mSrali, nerwyvi - sqeli da webovani, miRebuli siTxe ar Cerdeba organizmSi an avadmyofs ar SeuZlia wylis mosma. mozardebisTvis es mdgomareoba saxifaToa, Tu gagrZelda 10-12 saaTs, 6-dan 10 wlamde asakis bavSvebisTvis - 10 saaTs, 2-dan 5 wlamde - 8 saaTs, 2 wlamde - 6 saaTs.