ბრუნსის სინდრომი (სინონიმები: ოკლუზიური სინდრომი, ოკლუზიურ-ჰიდროცეფალური სინდრომი, ჰიპერტენზიურ-ჰიდროცეფალური სინდრომი) აღმოცენდება ცერებროსპინალური სითხის უკუდინების გზების ბლოკირებისას, რადგან ამ დროს ვითარდება დახურული ჰიდროცეფალია. ეს სინდრომი პირველად აღწერა ბრუნსმა IV პარკუჭის ცისტიცერკოზის (ცისტოდოზების ჯგუფის ჰელმინთოზი) დროს, მაგრამ შეიძლება განვითარდეს სიმსივნის, პარაზიტული კისტის, აბსცესის, შინაგანი ტვინშიდა ჰემატომის, მწვავე ან ქრონიკული ანთებითი პროცესის, პარკუჭოვანი სისტემის განვითარების მანკების დროსაც.
ახასიათებს მოულოდნელი თავბრუხვევა, ძლიერი თავის ტკივილის შეტევები, რომლებსაც პროვოცირებას უწევს მკვეთრი მოძრაობები და დაძაბვა და თან ახლავს ღებინება, ბრადიკარდია, პერიფერიული ვაზომოტორული რეაქციები.
დიაგნოზის დასადასტურებლად ტარდება ელექტროენცეფალოგრამა და რენტგენოგრაფიული გამოკვლევა.
მკურნალობა დამოკიდებულია ძირითადი პროცესის ხასიათზე.
ბრუტონის სინდრომი
ბრუტონის სინდრომი (სინონიმები: თანდაყოლილი აგამაგლობულინემია, ბრუტონის აგამაგლობულინემია, ანტისხეულების დეფიციტის სინდრომი) მემკვიდრეობითი პათოლოგიაა, რომლის დამემკვიდრება ხდება X-თან შეჭიდული რეცესიული ტიპით. ახასიათებს თიმუსის უკმარისობა, გასალის სხეულაკებისა და B-ლიმფოციტების არარსებობა. თ-ლიმფოციტები შენარჩუნებულია.
ბრუტონის სინდრომის მქონე ბავშვი ჩამორჩება ზრდით, ფიზიკური განვითარებით, ფერმკრთალია, ნაკლებად მოძრავი და ასთენიური. აუტოიმუნური დაავადებების ფონზე (აუტოიმუნური თირეოიდიტი, ჰიპოკორტიციზმი, ჰიპოგონადიზმი) იმუნოდეფიციტის გამო ვითარდება მძიმედ მიმდინარე ანთებითი პროცესები (ოტიტი, ბრონქიტი და სხვა).
სისხლის ანალიზი ავლენს ანემიას, ლეიკოპენიას, ნეიტროპენიას, ეოზინოფილიას, მონოციტოზს. A და M იმუნოგლობულინები და B-ლიმფოციტები სისხლში არ არის. მკვეთრადაა დაქვეითებული გამა-იმუნოგლობულინი.
მოითხოვს დიფერენცირებას თანდაყოლილი იმუნოდეფიციტური მდგომარეობისგან.
მკურნალობა გულისხმობს იმუნოდეფიციტის კორექციას, ჩანაცვლებით (ჩვენებისამებრ) ჰორმონულ თერაპიას.
ბრიუნაუერის სინდრომი
ბრიუნაუერის სინდრომი (სინონიმები: ბრიუნაუერ-ფუსის სინდრომი, ზოლებიანი ხელისგულ-ფეხისგულის სინდრომი) თანდაყოლილი პათოლოგიაა, რომლის დამემკვიდრებაც ხდება აუტოსომურ-დომინანტური ტიპით. იგი შედის სინდრომების ჯგუფში, რომელთაც ახასიათებთ შემოსაზღვრული კერატოზის სიმპტომები.
დამახასიათებელია შემოსაზღვრული კერატოზი, ხელისგულებსა და ფეხისგულებზე ჰიპერჰიდროზი და თაღისებური სასა.
მკურნალობა სიმპტომურია.
გაბერის სინდრომი
გაბერის სინდრომი მემკვიდრეობითი პათოლოგიაა, რომლის დამემკვიდრებაც ხდება აუტოსომურ-დომინანტური ტიპით.
გაბერის სინდრომი ვლინდება ბავშვობის ასაკში მყარი ერითემით ცხვირის, ლოყების, შუბლისა და ნიკაპის არეში. სიწითლე ძლიერდება მზეზე ყოფნის შემდეგ. ქავილით მიმდინარე ერითემის ფონზე ვითარდება როზაცეის ტიპის გამონაყარი: წითელი ფერ¬ის წვრილი, მკვრივი ფოლიკულური პაპულები, აქერცლილი უბნები, ტელეანგიექტაზიები. კანის დახურულ უბნებზე (მკერდი, ზურგი) თანდათანობით ჩნდება ჰიპერკერატოზის უბნები და დიდი ზომის მეჭეჭისებრი წარმონაქმნები; სუბიექტური შეგრძნებები არ შეინიშნება. დასტურდება მსუბუქი ჰიპერტრიქოზი (ჭარბთმიანობა) ლოყებისა და ნიკაპის არეში. სინდრომს ახასიათებს ქრონიკული მიმდინარეობა გაზაფხულზე და ზაფხულში გამწვავებით.
მოითხოვს დიფერენცირებას წითელი ფერიმჭამელებისა და ფოტოდერმატიტისგან.
დიაგნოსტიკა ემყარება კლინიკურ მონაცემებს და ჰისტოპათოლოგიურ გამოკვლევას.
მკურნალობენ კორტიკოსტეროიდული კრემებით, სიმსივნური წარმონაქმნის რენტგენო- და რადიოთერაპიით.
გაისბეკის სინდრომი
გაისბეკის სინდრომი უცნობი ეტიოლოგიის პათოლოგიაა. თუმცა გარკვეული მნიშვნელობა ენიჭება მემკვიდრეობით განწყობას. ახასიათებს ვაკეზის პოლიცისტემიის შერწყმა ჰიპერტენზიასთან.
გაისბეკის სინდრომის დროს ავადმყოფებს ხშირად აღენიშნებათ სიმსუქნე, უჩივიან თავის ტკივილს, თავბრუხვევას და სწრაფ დაღლას. დაავადებულს სახეზე მოლურჯო ელფერი ადევს, თავსა და ხელებზე კარგად ჩანს არტერიები და ვენები, მომატებულია არტერიული წნევა. გადიდებულია გულის მარჯვენა პარკუჭი. მეორეული გართულების სახით ვითარდება სისხლდენა ცხვირიდან, თრომბოზი, ემბოლია და აპოპლექსია (რომელიმე ორგანოში უეცარი სისხლჩაქცევა).
სისხლის ანალიზი ავლენს ერითროციტოზს, ჰემოგლობინის მატებას, სისხლის საერთო მოცულობის მატებას, ლეიკოციტოზს, ნეიროტროფილოზს, მომატებულია ედსი.
მოითხოვს დიფერენცირებას სიმპტომური (მეორეული) ერითროციტოზისგან, პირველადი მიელოფიბროზისა და პირველადი თრომბოციტემიისგან.
მკურნალობა კომპლექსურია. ინიშნება ციტოსტატიკური პრეპარატები. იშვიათად რეკომენდებულია სპლენექტომია (ელენთის ამოკვეთა). გართულებების შემთხვევაში ტარდება სიმპტომური მკურნალობა.
გაკებუშ-გეიერ-გეიმანოვიჩის სინდრომი
გაკებუშ-გეიერ-გეიმანოვიჩის სინდრომი (სინონიმები: ალცჰაიმერული სინდრომი, ფსევდოალცჰაიმერის დაავადება, გაკებუშ-გეიერ-გეიმანოვიჩის დაავადება) წარმოადგენს ფსიქიკური დარღვევების სიმპტომოკომპლექსს, რომელიც მოხუცებულ ასაკში ვითარდება. ვლინდება ჭკუასუსტობით, რომელიც შერწყმულია უმაღლესი ქერქული ფუნქციების კეროვან დარღვევასთან (აფაზია - მეტყველების სრული ან ნაწილობრივი დაკარგვა, აპრაქსია - მიზანდასახული მოძრაობების დარღვევა, აგნოზია - სწორი აღქმის დარღვევა). პათოლოგიას საფუძვლად უდევს ტვინში სისხლის მიმოქცევის უკმარისობა და ნერვული უჯრედებისა და ბოჭკოების დისტროფია, ძირითადად - საფეთქლისა და თხემის მიდამოში.
გაკებუშ-გეიერ-გეიმანოვიჩის სინდრომის დროს თავის ტვინის ქერქის დაზიანების გამო ვითარდება ტოტალური ჭკუასუსტობა, მეტყველების აფაზიური დარღვევა, აგრაფია (წერის უნარის ნაწილობრივი ან სრული მოშლა), ალექსია (კითხვის უუნარობა), აკალკულია, აპრაქსია (მიზანდასახული შესრულების ნაწილობრივი ან სრული უუნარობა) და ოპტიკური აგნოზია (საგანთა, პირთა და მოვლენათა ცნობის ნაწილობრივი ან სრული უუნარობა). გამოყოფენ სმენით, მხედველობით, ტაქტილურ ანუ შეხებით და სხვა მოვლენებს. ყოველივე ამასთან ერთად ვითარდება ეიფორია, ავადმყოფებს ახასიათებთ კონფაბულაცია (ცრუ მოგონება) და დაუოკებელი მოუსვენრობა.
ალცჰაიმერის დაავადებისგან განსხვავებით, გაკებუშ-გეიერ-გეიმანოვიჩის სინდრომის დროს არ შეინიშნება კეროვანი სიმპტომების თანამიმდევრობა.
სისხლძარღვოვანი გენეზის გაკებუშ-გეიერ-გეიმანოვიჩის სინდრომის დროს ინიშნება სისხლძარღვთა სტენოზის საწინააღმდეგო პრეპარატები და ანტიკოაგულანტები.
გალაქტორეა-ამენორეის
სინდრომი
(ჰიპერპროლაქტინემია)
გალაქტორეა-ამენორეის სინდრომი (სინონიმი – ჰიპერპროლაქტინემია) ქალის ორგანიზმის პათოლოგიური მდგომარეობაა, რომელსაც ჰიპოფიზის ჰორმონის, პროლაქტინის, ხანგრძლივი ჭარბი სეკრეცია ახასიათებს. კლინიკურად ვლინდება გალაქტორეით და მენსტრუალური ციკლის დარღვევით, რაც რილიზინგ-ფაქტორის, ფოლიკულომასტიმულირებელი და მალუთეინიზებელი ჰორმონის წარმოქნის დათრგუნვის შედეგია.
გალაქტორეა-ამენორეის სინდრომის გამომწვევ პათოლოგიურ ჰიპერპროლაქტინემიას მრავალი მიზეზი აქვს. განასხვავებენ პირველად გალაქტორეა-ამენორეის სინდრომს, რომელიც განპირობებულია ჰიპოთალამუს-ჰიპოფიზის დაზიანებით და მეორეულს.
პირველადი გალაქტორეა-ამენორეის სინდრომის საფუძველია ბიოგენური ამინების, პირველ რიგში - დოფამინის დეფიციტი ან ჰიპოფიზის წინა წილის სპეციფიკური ლაქტოტროპული უჯრედების (პროლაქტოოტოფოციტები) დოფამინერგული რეცეპტორების დეფექტი. გალაქტორეა-ამენორეის სინდრომი ასევე ვითარდება ქალაშიდა ჰიპერტენზიისა და "ცარიელი" თურქული კეხის სინდრომის დროს.
მეორეული გალაქტორეა-ამენორეის სინდრომი შეიძლება გამოიწვიოს ჰიპოთალამუს-ჰიპოფიზის სისტემის დაავადებებმა (აკრომეგალია, იცენკო-კუშინგის დაავადება, ნელსონის სინდრომი, ჰიპოფიზის ჰორმონული არააქტიური სიმსივნე კრანიოფარინგიომა, მენინგიომა, გლიომა, ასევე - თურქული კეხის მიდამოს ქონდრომა) და ზოგიერთმა სისტემურმა დაავადებამ (სარკოიდოზი და ქსანთომატოზი). გალაქტორეა-ამენორეის სინდრომისა და აკრომეგალიის შერწყმა შესაძლოა გამოწვეული იყოს პროლაქტინისა და სომატოტროპული ჰორმონის მაპროდუცირებელი ჰიპოფიზის ადენომის არსებობით. ზოგჯერ პროლაქტინის ჭარბი გამოყოფა გამოწვეულია ლაქტოტროფების ჰიპერპლაზიით, რის მიზეზიც ჰიპოფიზის ფეხზე ჰორმონულ-არააქტიური სიმსივნის ზეწოლაა.
მეორეული გალაქტორეა-ამენორეის სინდრომი ასევე შეინიშნება პირველადი ჰიპოთირეოზის, სასქესო ჰორმონების მომატებული პროდუქციით მიმდინარე პათოლოგიური მდგომარეობების (პოლიკისტოზური საკვერცხის სინდრომი, ესტროგენმაპროდუცირებელი სიმსივნე, თირკმელზედა ჯირკვლის თანდაყოლილი დისფუნქცია), ბიოგენური ამინების ცვლაზე მოქმედი სამკურნალო საშუალებებით (მაგალითად, რეზერპინი, დოპეგიტი) ხანგრძლივი მკურნალობის (მედიკამენტური გალაქტორეა-ამენორეის სინდრომი), თირკმლისა და ღვიძლის ქრონიკული უკმარისობის შემთხვევაში და სხვა.
გალაქტორეა-ამენორეის სინდრომი შესაძლოა მიმდინარეობდეს სარძევე ჯირკვლებიდან რძის ჭარბი და სპონტანური გამოყოფით ან სარძევე ჯირკვალზე ძლიერი ზეწოლის შედეგად რძის ერთეული წვეთების გაჩენით. უკანასკნელ შემთხვევაში პაციენტი, წესისამებრ, თავად ვერ აღმოაჩენს გალაქტორეას.
გალაქტორეა-ამენორეის სინდრომის დროს სარძევე ჯირკვლებში ხშირად შეინიშნება ასაკის შეუსაბამო რეგრესიული ცვლილებები, ფიბროზულ-კისტოზური მასტოპათია, მკვეთრად ქვეითდება ლიბიდო, ყალიბდება ანორგაზმია, საშვილოსნოსა და საშოს ლორწოვანი გარსის ატროფია. ხშირია ზომიერი სიმსუქნე, ჰიპერტრიქოზი (თმიანობა), თავის თმიანი ნაწილის სებორეა, აკნე, ჰიპოთალამუსის დისფუნქციის ნიშნები (ჰიპერკერატოზისა და ჰიპერპიგმენტაციის გამო მუხლებისა და კისრის "გაჭუჭყიანება", ზურგზე, თეძოებზე, მკერდსა და მუცელზე - სტრიები). თუ ჰიპერპროლაქტინემია მიმდინარეობს არა გალაქტორეითა და ამენორეით, არამედ ოფსომენორეით (მენსტრუალური ციკლი ხანგრძლივდება 35 დღეზე მეტად) ან პოლიმენორეით (მენსტრუაციებს შორის შუალედი 21 დღეზე ნაკლებია), მენსტრუალური ციკლის შემოკლებული ან არასრული ლუთეინური ფაზით, საუბრობენ გალაქტორეა-ამენორეის არასრულ სინდრომზე ან მის არასრულ ფორმაზე.
პირველადი ჰიპოთირეოზის შემთხვევაში გალაქტორეა-ამენორეის სინდრომის კლინიკური სურათი დამოკიდებულია ჰიპოთირეოზის აღმოცენების დროზე. თუ პირველადი ჰიპოთირეოზი პუბერტატულ პერიოდამდე განვითარდა, გოგონას უყალიბდება ე.წ. ვან-ვიკ-გრამბახის სიდრომი. ამ უკანასკნელს ახასიათებს ნაადრევი სქესობრივი მომწიფება, გალაქტორეა, მენომეტრორაგია (ჭარბი და ხანგრძლივი სისხლდენა მენსტრუაციის დროს). პუბერტატულ პერიოდში განვითარებული პირველადი ჰიპოთირეოზი იწვევს მენსტრუალური ციკლის დარღვევას და ამენორეასაც კი, იშვიათად - პოლიმენორეას (ხშირ მენსტრუაციას).
გალაქტორეა, ჩვეულებრივ, უფრო ახალგაზრდა ქალებშია გამოხატული.
პოლიკისტოზური საკვერცხეების სინდრომის მქონე ავადმყოფებს ათიდან 3-6 შემთხვევაში აღენიშნებათ ჰიპერპროლაქტინემია, მაგრამ გალაქტორეა შესაძლოა არ დადასტურდეს.
სომატური პათოლოგიების, მაგალითად, თირკმლის ან ღვიძლის უკმარისობის დროს გალაქტორეა-ამენორეის სინდრომი საგრძნობლად ვარიაბელურია, რაც განპირობებულია არა მარტო პროლაქტინის ჰიპოგონადოტროპული მოქმედებით, არამედ ორგანიზმში თირკმლის ან ღვიძლის ფუნქციის მოშლის შედეგად დაგროვილი ტოქსიკური ნივთიერებების გონადებზე პირდაპირი ზემოქმედებითაც.
მედიკამენტური გალაქტორეა-ამენორეის სინდრომის კლინიკური სურათი შესაძლოა იყოს ტიპურიც და ერთეული ნიშნებითაც, მაგალითად, მინიმალური გალაქტორეით და/ან მენსტრუალური ციკლის მოშლით, გამოიხატოს.
გალაქტორეა-ამენორეის სიდრომის დიაგნოსტიკისთვის უნდა განისაზღვროს სისხლში პროლაქტინის კონცენტრაცია, ბაზალური ტემპერატურა და საშოს ნაცხის რეაქცია. დიაგნოზის დასადასტურებლად, წესისამებრ, საკმარისია სისხლში პროლაქტინის კონცენტრაციის ერთჯერადი განსაზღვრა - თუ იგი აღემატება 200 ნგ/მლ-ს (ნორმა 20 ნგ/მლ-მდეა), ეს უმეტესად ჰიპოფიზის პროლაქტინომის არსებობაზე მიუთითებს. გალაქტორეა-ამენორეის სინდრომის ადრეული დიაგნოსტირებისთვის უშვილობის და/ან მენსტრუალური ციკლის დარღვევის ყველა შემთხვევაში აუცილებელია სისხლში პროლაქტინის კონცენტრაციის განსაზღვრა.
გალაქტორეა-ამენორეისთვის ტიპური ჰორმონული ფონი ასეთია: სისხლში პროლაქტინის მომატება და ლუთეინური ჰორმონის, ფოლიკულომასტიმულირებელი ჰორმონისა და ესტროგენების კონცენტრაციის დაქვეითება.
გალაქტორეა-ამენორეის სინდრომის უშუალო მიზეზის დადგენა ძნელია - ეს მოითხოვს ჰიპოფიზის მიკრო- და მაკროპროლაქტინომებისა და "ცარიელი" თურქული კეხის სინდრომის გამორიცხვას. მაკროპროლაქტინემიის დიაგნოსტირება ხდება ქალას რენტგენოლოგიური კვლევით (რენტგენოკრანიოგრაფია), ხოლო მიკროპროლაქტინომებისა - ჰიპოციკლოიდური პოლიტომოგრაფიითა და კომპიუტერული ტომოგრაფიით; "ცარიელი" თურქული კეხის სინდრომის დიაგნოსტირებისთვის მიმართავენ პნევმოცისტერნოგრაფიასა და ვენტრიკულოგრაფიას. თიროლიბერინით ან დოფამინერგული სტრუქტურის ბლოკატორებით (მაგალითად, ცერუკალი) ტესტირება ტარდება ჰიპოთალამო-ჰიპოფიზური გენეზის გალაქტორეა-ამენორეის სინდრომისა და პოლიკისტოზური საკვერცხეებისმიერი გენეზის გალაქტორეა-ამენორეის სინდრომის დიფერენციული დიაგნოსტიკის მიზნით. ჰიპოთალამუს-ჰიპოფიზური გალაქტორეა-ამენორეის სინდრომის დროს ზემოთ აღნიშნული ნივთიერებების შეყვანის პასუხად პროლაქტინის სეკრეციის მატება არ შეინიშნება, ხოლო პოლიკისტოზური საკვერცხეების სინდრომის შემთხვევაში სისხლში ამ ჰორმონის კონცენტრაცია მომატებულია.
ჰიპოთირეოზის დროს თირეოიდული ჰორმონების დეფიციტით განპირობებული გალაქტორეა-ამენორეის სინდრომი დასტურდება თირეოტროპული ჰორმონისა და ფარისებრი ჯირკვლის ჰორმონის სეკრეციის მნიშვნელოვანი მომატებით.
მკურნალობა მედიკამენტურია. ინიშნება ენდოკრინოლოგისა და გინეკოლოგის მიერ. ჰიპოთალამუს-ჰიპოფიზური გენეზის გალაქტორეა-ამენორეის სინდრომის დროს ეფექტურია პარლოდელი (ბრომკრიპტინი), განურჩევლად იმისა, დასტურდება თუ არა ჰიპოფ¬იზის ადენომა. ეს პრეპარატი პროლაქტინომის ზრდას თრგუნავს და სისხლში პროლაქტინის გამოყოფას და მის სინთეზს აფერხებს. გალაქტორეა-ამენორეის სინდრომის მქონე ავადმყოფთა უმრავლესობას პროლაქტინის ნორმალური სეკრეციის შემთხვევაში აღუდგება ჰიპოთალამუსის სასქესო ცენტრების ციკლური აქტიურობა, ეზრდება გონადოტროპული ჰორმონების პროდუქცია, აღუდგება ორფაზიანი მენსტრუალური ციკლი და შვილოსნობის ფუნქცია. სხვა პრეპარატებთან კომპლექსში პარლოდელი წარმატებით გამოიყენება მედიკამენტური გენეზის გალაქტორეა-ამენორეის სამკურნალოდაც. თუ ქალი მკურნალობის ფონზე დაორსულდა, ამ პრეპარატს ხსნიან, მაგრამ თუ ორსულობისა და ლაქტაციის პერიოდში გააქტიურდა პროლაქტინის სინთეზი ან ორსულობის დროს შესამჩნევი გახდა პროლაქტინომის ზრდა, დაისმის პრეპარატის ხელახლა დანიშვნის საკითხი.
პარლოდელით მკურნალობის შემდეგ დაორსულების შემთხვევაში სიმსივნის მნიშვნელოვანი ზრდა არ შეინიშნება. პრეპარატის მოხსნის შემთხვევაში, წესისამებრ, ვითარდება გალაქტორეა-ამენორეის სინდრომის რეციდივი, ამიტომ ამ წამლით თერაპია მუდმივია.
პარლოდელი ორსულობის დროს არც აბორტს იწვევს და არც ტერატოგენული მოქმედება ახასიათებს. ამ პრეპარატით ნამკურნალევ პაციენტთა შვილებს ნორმიდან გადახრა არ აღენიშნებათ.
ოპერაციულ მკურნალობას მოითხოვს პარლოდელით თერაპიისადმი რეზისტენტული მაკრო- და მიკროპროლაქტინომები. ვინაიდან სიმსივნეს ახასიათებს ნელი ზრდა და შესაძლოა სპონტანურად უკუგანვითარდეს, ქალებს, რომელთაც არ სურთ დაორსულება, შესაძლოა მკურნალობა არც კი დაენიშნოთ, ექიმი მხოლოდ დინამიკაზე დაკვირვებას დასჯერდეს. ამ შემთხვევაში ოპერაცია საჭიროდ მიიჩნევა მხოლოდ სიმსივნის მკვეთრი ზრდის შემთხვევაში.
სისხლში მკვეთრად გამოხატული ჰიპერპროლაქტინემიის, ასევე გონადოტროპული ჰორმონებისა და ესტროგენების კონცენტრაციის მნიშვნელოვანი სიმცირის დროს პარლოდელის ეფექტი შედარებით სუსტია. ასეთ დროს ოვულაციის მისაღწევად დამატებით უნდა დაინიშნოს მკურნალობა კლოსტილბეგიტით (კლომიფენციტრატი), რომელიც ასტიმულირებს სისხლში ჰიპოფიზში დეპონირებული ფარისებრმასტიმულირებელი და ლუთეინური ჰორმონების გადმოსროლას. ინიშნება გონადოტროპული ჰორმონებიც (ქორიონული გონადოტროპინის და პერგონალის ტიპის), რომლებიც შეიცავს ფოლიკულომასტიმულირებელ ჰორმონსა და ლუთეინურ ჰორმონს 1:1 თანაფარდობით.
მეორეული გალაქტორეა-ამენორეის დროს სისხლში პროლაქტინის შემცველობა ქვეითდება ძირითადი დაავადების წარმატებული მკურნალობის შემდეგ. პირველადი ჰიპოთირეოზის თანმხლები გალაქტორეა-ამენორეის სინდრომის დროს ეფექტურია თირეოიდული ჰორმონებით ჩანაცვლებითი თერაპია.
გალაქტორეა-ამენორეის სინდრომის თანამედროვე მეთოდებით მკურნალობის შემთხვევაში შვილოსნობის უნარი აღდგება.
გამსტორპ-ვოლჰფარტის
სინდრომი
გამსტორპ-ვოლჰფარტის სინდრომი მემკვიდრეობითი პათოლოგიაა, რომლის დამემკვიდრება ხდება აუტოსომურ-დომინანტური ტიპით და ახასიათებს ნერვკუნთოვანი სიმპტომები. ეს სიმპტომებია მიოკიმია (პერიფერიული მოტონეირონების მომატებული მგრძნობელობა კუნთოვანი ბოჭკოების ტალღისებრი შეკუმშვით - მეზობელი ჯგუფის ბოჭკოები იკუმშებიან რიგრიგობით, რის გამოც ვერ ხერხდება სხეულის ნაწილების გადანაცვლება სივრცეში), კუნთების ატროფია, ნეირომიოტომია (კლინიკური სინდრომი, რომელიც დაკავშირებულია მომატებულ აღგზნებასა და პერიფერიული მამოძრავებელი ნერვული ბოჭკოების უწყვეტ სპონტანურ განმუხტვებთან; ვლინდება მომატებული კუნთოვანი აქტიურობის სხვადასხვა ფორმით, მუდმივი კუნთოვანი დაძაბულობით, სპაზმებით, მიოკიმიით, ფასციკულაციებით, კუნთების შენელებული მოძრაობით; პროცესში ერთვება კიდურების, მუცლის, საღეჭი და მიმიკური კუნთები; თანდათანობით ფორმირდება მტევნებისა და ტერფების პათოლოგიური დგომა; გამოყოფენ პირველად (ისააკის სინდრომი) და მეორეულ ფორმებს - ეს უკანასკნელი წარმოიშობა პოლინევროპათიის ან პარანეოპლასტიკური პროცესის შედეგად ფილტვის ან მკერდუკანა ჯირკვლის კიბოთი დაავადებულებში) და დისტალური ჰიპერჰიდროზით.
მკურნალობა სიმპტომურია.
განზერის სინდრომი
განზერის სინდრომი მიეკუთვნება ხელოვნური დარღვევებით განპირობებული ფსიქიკური დაავადებების ტიპს, რომელთა დროსაც ადამიანი მოქმედებს ისე, თითქოს ფიზიკური ან ფსიქიკური დაავადება ჰქონდეს, სინამდვილეში კი ავად არ არის. განზერის სინდრომის დროს ადამიანები, რომელთაც აქვთ მიმიკური დარღვევები, შიზოფრენიით დაავადებულებს ჰგვანან. განზერის სინდრომს ზოგჯერ "ციხის სინდრომსაც" უწოდებენ, რადგან იგი პირველად პატიმარს დაუდგინეს.
ხელოვნური ხასიათის დარღვევების შემთხვევაში ადამიანები ასე იმიტომ იქცევიან, რომ აქვთ შინაგანი მოთხოვნილება, იყვნენ ავადმყოფები ან ტრავმირებულები და არა იმისთვის, რომ აქედან სარგებელი (მაგალითად, ფინანსური დახმარება) მიიღონ. ისინი თანახმანი არიან, გაიარონ მტკივნეული გამოკვლევები და მანიპულაციები, ოღონდ კი ყურადღება და თანაგრძნობა დაიმსახურონ. ხელოვნური დარღვევები ფსიქიკურ დაავადებად მიიჩნევა, რადგან მძიმე ემოციურ პრობლემებთან არის დაკავშირებული.
განზერის სიდრომი იშვიათია. მეტწილად აღენიშნებათ მამაკაცებს და ვლინდება გვიანი მოზარდობის ან ადრეული ახალგაზრდობის ასაკში.
ამ უჩვეულო დარღვევის შესახებ ბევრი არაფერია ცნობილი; მიიჩნევა, რომ ეს არის რეაქცია ძლიერ სტრესზე. მეორე ფაქტორი, რამაც შეიძლება მნიშვნელოვანი როლი შეასრულოს განზერის სინდრომის განვითარებაში, არასასურველი სიტუაციის ან პასუხისმგებლობის თავიდან აცილების სურვილია. არსებობს ამ სინდრომის განმაპირობებელი ფიზიკური პრობლემებიც, მაგალითად, ალკოჰოლიზმი და ქალა-ტვინის ტრავმა.
განზერის სინდრომის მქონე ბევრ ავადმყოფს აქვს პიროვნული, კერძოდ, ანტისოციალური ან თეატრალური დარღვევები.
ანტისოციალურ ფსიქოპათიას ახასიათებს უპასუხისმგებლო და აგრესიული ქცევა, რომელსაც ხშირად თან ახლავს სოციალური წესებისადმი დაქვემდებარების უუნარობა, სხვათა უფლებების იგნორირება, მონანიების უნარის ნაკლებობა, თვალთმაქცობა. ანტისოციალური პიროვნული დარღვევების მქონე ადამიანს ზოგჯერ სოციოპათს ან ფსიქოპათს უწოდებენ.
თეატრალური პიროვნული დარღვევების მქონე ადამიანს აქვს გამოკვეთილი, გადაჭარბებული გამოხატულების ქცევა. ამ დროს პიროვნება ყურადღების მისაპყრობად იყენებს გარეგნობას და ვერ ეგუება ისეთ სიტუაციებს, სადაც იგი ყურადღების ცენტრში არ იმყოფება.
განზერის სინდრომი ვლინდება მძიმე ფსიქიკური დაავადებების მსგავსი ექსტრავაგანტული ქცევის ხანმოკლე ეპიზოდებით. ადამიანი თითქოს დაბნეულია, აკეთებს აბსურდულ განცხადებებს და ჰყვება ჰალუცინაციების შესახებ. განზერის სინდრომის კლასიკური სიმპტომია არასწორი პასუხი უბრალო შეკითხვებზე. გარდა ამისა, ამ სინდრომით შეპყრობილი შეიძლება ლაპარაკობდეს ფიზიკურ პრობლემებზე, მაგალითად, იმაზე, რომ ვერ ამოძრავებს სხეულის ნაწილს, რასაც "ისტერიკული დამბლა" ეწოდება. ხშირად შეტევის დროს ავადმყოფს მეხსიერებიდან ამოუვარდება (ამნეზია) ესა თუ ის მოვლენა.
განზერის სინდრომის დიაგნოსტირება რთულია, არა მხოლოდ იმიტომ, რომ ბევრ ტყუილს შეიცავს, არამედ იმიტომაც, რომ იშვიათად გვხვდება. გარდა ამისა, ექიმმა განზერის სინდრომის დადასტურებამდე უნდა გამორიცხოს ამ სინდრომის გამომწვევი ყველა შესაძლო ფიზიკური პრობლემა, მაგალითად, სტრესი ან ქალა-ტვინის ტრავმა. თუ ყოველგვარი ფიზიკური დაავადება გამოირიცხა, პაციენტი ფსიქიატრთან ან ფსიქოლოგთან უნდა გაიგზავნოს. ფსიქიატრებსა და ფსიქოლეგებს აქვთ სპეციალურად შემუშავებული მეთოდები იმის გასარკვევად, მართლა ავადაა ადამიანი თუ ხელოვნური დარღვევები აქვს.
განზერის სინდრომის მკურნალობის უმთავრესი მიზანია იმის მიღწევა, რომ ავადმყოფმა არ ავნოს თავს და გარშემო მყოფებს. თუ ავადმყოფს აქვს მძიმე სიმპტომები და/ან საფრთხეს უქმნის საზოგადოებას და საკუთარ თავს, მისი ჰოსპიტალიზება უნდა მოხდეს.
მას შემდეგ, რაც სტრესი ჩაივლის, განზერის სინდრომი ქრება.
მკურნალობის ძირითადი მეთოდია შემანარჩუნებელი ფსიქოთერაპია და უსაფრთხოებისა და რეციდივის მონიტორინგი. წამლები, ჩვეულებრივ, არ ინიშნება, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა პაციენტი იტანჯება დეპრესიის, შფოთის ან პიროვნული დაღვევების გამო.
გამოჯანმრთელება რამდენიმე დღეში ხდება, განსაკუთრებით მაშინ, თუ სტრესი, რომელმაც ჩართო ამ დარღვევების მექანიზმი, მოიხსნა.
