ანგიომა კეთილთვისებიანი სიმსივნეა, რომელიც ვითარდება სისხლძარღვებისგან (ჰემანგიომა) ან ლიმფური ძარღვებისგან (ლიმფანგიომა).
განასხვავებენ ჰემანგიომის შემდეგ ფორმებს:

• კაპილარულს. ეს მარტივი ჰემანგიომაა და ახასიათებს კაპილარების გაფართოება, აქვს მოწითალო ან მოლურჯო-მეწამული ლაქის სახე და უმეტესად სახეზე ან ტანზე მდებარეობს.
• კავერნოზული ჰემანგიომა. შედგება სისხლით სავსე მსხვილი ღრუებისგან. გარეგნულად ჰგავს მუქი რუხი ფერის კვანძოვან წარმონაქმნს, რომელიც დაფარულია გაცრეცილი კანით ან ლორწოვანი გარსით. მდებარეობს სახეზე და ძლიერ აუშნოებს ადამიანს. ასევე შესაძლებელია, კავერნოზული ჰემანგიომა განვითარდეს თავში, კუნთებში, საშვილოსნოში, ელენთასა და ღვიძლში.
• დატოტვილი ჰემანგიომა. შედგება მეტისმეტად გაფართოებული, მოპულსირე სისხლძარღვებისგან. აქვს მკვეთრად გამოხატული სიმსივნის იერი, რომელიც ზეწოლის შეწყვეტისთანავე ივსება სისხლით.

მარტივ ჰემანგიომებს მკურნალობენ რენტგენის სხივებით, ნახშირმჟავათი ან ქირურგიულად – ჯანსაღ ქსოვილამდე ამოკვეთით. კავერნოზული ანგიომა საჭიროებს ქირურგიულ მკურნალობას. დატოტვილ ჰემანგიომასაც ოპერაციულად მკურნალობენ – სისხლძარღვს კერავენ ან გადაკვანძავენ და მის გამსხვილებულ ტოტს ამოკვეთენ.

ლიმფანგიომა ჰემანგიომებზე იშვიათია. მისი მარტივი ფორმა ვითარდება ენის, ტუჩების კუნთებში და წარმოადგენს მცირე ზომის ღრუს ან ოდნავ ამობურცულ გასქელებას, რომელიც უმტკივნეულოა, რბილია და ზეწოლისას ქრება.
კავერნოზულ ფორმას აქვს გაბნეული სიმსივნის სახე და არ გააჩნია მკვეთრად გამოხატული საზღვრები. ის მოყვითალო ან მოწითალო ფერისაა, ჩნდება ლოყებსა და ტუჩებზე.
კისტოზური ლიმფანგიომა ვითარდება ყელზე, ნაწლავების ჯორჯალში და შედგება ერთეული ან მრავალი ელასტიკური კისტისგან.
ლიმფანგიომის კისტოზური ფორმა საჭიროებს ოპერაციულ ჩარევას (ამოკვეთას). მარტივ და კავერნოზულ ფორმებს მკურნალობენ ელექტროკოაგულატორის ნემსისმაგვარი საცმის მრავალჯერადი ჩხვლეტით.

ანგინა ანუ მწვავე ტონზილიტი სასის ნუშისებრი ჯირკვლების ანთებაა. ის საკმაოდ გავრცელებული დაავადებაა: მოზრდილებში ავადობა 4-5%-ს შეადგენს, ბავშვებში – დაახლოებით 6%-ს.
ანგინა შესაძლოა გამოიწვიოს მიკრობმა, ვირუსმა, სოკომ. ყველაზე გავრცელებული გამომწვევია A ჯგუფის ბ-ჰემოლიზური სტრეპტოკოკი. ხშირია ოქროსფერი სტაფილოკოკით გამოწვეული ფორმაც.
წარმოშობის ხასიათის მიხედვით განასხვავებენ ანგინის სამ ფორმას:

• ეპიზოდურს, როდესაც არახელსაყრელი პირობების ზემოქმედებით, მაგალითად, გაციების შედეგად, აქტიურდება ორგანიზმში არსებული მიკროფლორა;
• ეპიდემიურს, როდესაც დასნებოვნება ხდება ანგინით დაავადებულისგან;
• ქრონიკული ტონზილიტის გამწვავების შედეგს.

სასის ტონზილების ინფიცირება შესაძლებელია რამდენიმე გზით:

• ჰაერწვეთოვანი გზით (დაავადების გამომწვევი ვრცელდება ჰაერით);
• ალიმენტური გზით (დაავადების გამომწვევი ხახაში ხვდება საკვებთან ერთად);
• აუტოინფექციის შედეგად (დაავადება უმეტესად ხახაში მუდმივად მობინადრე მიკრობებით თვითდასნებოვნების შედეგად ვითარდება. ამ პროცესს ორგანიზმის იმუნური სისტემის დასუსტება განაპირობებს).

ანგინის განვითარებას ხელს უწყობს გაციება, გადახურება, იმუნოგლობულინების დეფიციტი, ჰიპოვიტამინოზი, ცხვირისა და დანამატი წიაღების, პირის ღრუს, ღრძილების დაავადებები.
არსებობს ანგინის რამდენიმე ფორმა, რომლებსაც რამდენადმე განსხვავებული მიმდინარეობა ახასიათებს:

კატარული ანგინა. იწყება მწვავედ, ყელში სიმშრალისა და წვის შეგრძნებით (ხახის უკანა კედელი და სასის ტონზილები გაწითლებული და შეშუპებულია). შემდგომ აღინიშნება ზომიერი ტკივილი ყლაპვისას, აგრეთვე – თავის ტკივილი და ტეხის შეგრძნება. ტემპერატურა, ჩვეულებრივ, 37 გრადუსს არ აღემატება. კატარული ანგინა, წესისამებრ, 3-5 დღეში თავისთავად იკურნება. ის მსუბუქ დაავადებად არის მიჩნეული, მაგრამ მაინც საჭიროა სიფრთხილე, ვინაიდან შესაძლოა გართულდეს.

ფოლიკულური ანგინა. ეს არის ტონზილების ლიმფოიდური ფოლიკულების ჩირქოვანი ანთება. ტონზილები გადიდებულია და მათ ზედაპირზე ქინძისთავისოდენა თეთრი ბურთულების სახით მოჩანს დაჩირქებული ფოლიკულები. ავადმყოფობა იწყება ტემპერატურის მომატებით 38-39⁰ C-მდე, ძლიერი ყელის ტკივილით, განსაკუთრებით ყლაპვისას, ხშირად – ირადიაციით ყურში. აღინიშნება ზოგადი სისუსტე, თავის, წელის ტკივილი. ბავშვებში დაავადება უფრო მძიმედ, ხშირად ღებინებით მიმდინარეობს. კისრის ლიმფური კვანძები გადიდებულია. ავადმყოფობა, ჩვეულებრივ, ერთ კვირას გრძელდება.

ლაკუნური ანგინა. ამ დროს ჩირქი ტონზილის ზედაპირზე საცობების სახით მოჩანს. ჩივილები და ხანგრძლივობა ისეთივეა, როგორიც ფოლიკულური ანგინის დროს.
ვირუსული ანგინა უმეტესად ვითარდება ზედა სასუნთქი გზების რესპირაციული ვირუსული ინფექციის ფონზე. ხშირად იწვევს გრიპის ვირუსი, ადენოვირუსი.

სოკოვანი ანგინა საფუარა სოკოთია გამოწვეული. ამ ტიპის სოკო ადამიანის პირის ღრუში მუდამ არის, ხოლო ორგანიზმის დასუსტებისას, აგრეთვე ანტიბიოტიკების ხანგრძლივი გამოყენებისას აქტიურდება და პათოგენურ აგენტად გარდაიქმნება. უმეტესად ავადდებიან პატარა ბავშვები. სიმპტომები მკაფიოდ არ არის გამოხატული. ტონზილებზე შესაძლოა გაჩნდეს ხაჭოსებრი ნადები, რომელიც ადვილად სცილდება. დიაგნოზი დაისმის ხახიდან აღებული მასალის გამოკვლევის შედეგად.

ანგინა ხშირად რთულდება პარატონზილიტით – სასის ტონზილასა და ხახის გვერდით კედელს შორის ჩამოყალიბებული აბსცესით. უფრო იშვიათია პარაფარინგული აბსცესი (ამ შემთხვევაში აბსცესი სცილდება ხახის კედელს და გადადის კისრის სტრუქტურებში). ზოგადი გართულებებიდან დამახასიათებელია: ინფექციური პოლიართრიტი, რევმატიზმი, პიელონეფრიტი, ქოლეცისტიტი, ორქიტი, იშვიათად – ტონზილოგენური სეფსისი.

მკურნალობა. ანგინას სიმძიმის შესაბამისად მკურნალობენ. ანტიბიოტიკებით თვითნებური მკურნალობა დაუშვებელია. ანტიბიოტიკის დანიშვნისა და შერჩევის პრივილეგია ექიმს ეკუთვნის. ანტიბიოტიკების არასწორი გამოყენება უფრო მეტად ასუსტებს ორგანიზმს.
ანგინის დროს საჭიროა წოლა, ბევრი სითხის სმა, სავლებების, საწუწნი აბების, საინჰალაციო საშუალებების გამოყენება.
მცენარეული პრეპარატებიდან კარგია გვირილის, ევკალიპტის, სალბის ნაყენი, რომელიც შეიძლება გამოყენებულ იქნეს ხახის სანაციისთვის როგორც ანგინის, ასევე ქრონიკული ტონზილიტის დროს. კარგია თაფლიც – ერთი საჩაროზე კოვზი ჭამის წინ დღეში სამჯერ, პირში 1-2 წუთს გაჩერებით (ალერგიის შემთხვევაში ეს მეთოდი მიუღებელია), ასევე – ლიმონიანი ჩაი ან უშაქრო ლიმონის დაღეჭვა.
ანგინის პროფილაქტიკა გულისხმობს: ორგანიზმის გაკაჟებას, სწორ კვებას (მათ შორის – ჩვილის ძუძუთი კვებას), ინფექციის კერების (ღრძილების და კბილების დაავადებები, სინუსიტები, ადენოიდები, რაქიტი) დროულ გამოვლენასა და მკურნალობას.

ანაფილაქსიური შოკი ალერგიის ერთ-ერთი ყველაზე საშიში და მძიმე გამოვლინებაა და არცთუ იშვიათად სიკვდილით სრულდება. ეს მდგომარეობა შეიძლება განვითარდეს ორგანიზმში შრატის ან განსაზღვრული მედიკამენტის – სულფანილამიდების ჯგუფის რომელიმე პრეპარატის, ანტიბიოტიკის (ტეტრაციკლინი, ცეფალოსპორინები, ამინოგლიკოზიდები, განსაკუთრებით – პენიცილინი), ასევე – B ჯგუფის ვიტამინების, ზოგიერთი საკვების (კვერცხი, თევზი, მარცვლეული) და რენტგენოკონტრასტული ნივთიერების მოხვედრისას.
ანაფილაქსიური რეაქცია თავს იჩენს ალერგენთან კონტაქტის შემდეგ, რამდენიმე წუთიდან ორ საათამდე პერიოდის განმავლობაში. მაღალი სენსიბილიზაციის მქონე ორგანიზმისთვის ალერგენის არც დოზას და არც შეყვანის გზას არ აქვს მნიშვნელობა, მაგრამ ალერგენის დიდი დოზა ხელს უწყობს შოკის მძიმე და ხანგრძლივ მიმდინარეობას.
წამყვანი კლინიკური სიმპტომებია ალერგიული მედიატორების (ჰისტამინი) გამოთავისუფლების შედეგად სისხლძარღვთა ტონუსის დაქვეითება, მათი განვლადობის მომატება და მოცირკულირე სისხლის ოდენობის მკვეთრი შემცირება. კანი ცივი, სველი და ფერმკრთალია, დაჰკრავს სილურჯე. თავის ტვინსა და სხვა ორგანოებში სისხლის მიმოქცევის დარღვევის გამო თავს იჩენს მოუსვენრობა, ქოშინი, გონება იბინდება, შარდის გამოყოფა ირღვევა.
ანაფილაქსიური შოკის ხარისხი იმაზეა დამოკიდებული, რამდენად სწრაფად განვითარდება სისხლძარღვოვანი კოლაფსი და თავის ტვინის ფუნქციის მოშლა.

მსუბუქი შოკის დროს აღინიშნება კანის ჰიპერემია, ქავილი, ცემინება, ცხვირიდან გამონადენი, თავბრუხვევა, თავის ტკივილი, ჰიპერტენზია, ტაქიკარდია, წამოხურვება, სისუსტე, სხეულის სხვადასხვა არეში არასასიამოვნო შეგრძნებები.

საშუალო ხარისხის ანაფილაქსიურ შოკს ახასიათებს ტოქსიდერმია, კვინკეს შეშუპება, კონიუნქტივიტი, სტომატიტი, გულისცემის გახშირება, გულის ტკივილი, არითმია, არტერიული წნევის დაქვეითება, მკვეთრი სისუსტე, თავბრუხვევა, მხედველობის დარღვევა, მოუსვენრობა, სიკვდილის შიში, კანკალი, სიფითრე, ცივი ოფლი, სმენის დაქვეითება, თავში ხმაურის შეგრძნება, გულის წასვლის შეგრძნება. ამ ფონზე შესაძლოა აღმოცენდეს ბრონქული ასთმის მსგავსი შეტევა, კუჭნაწლავისმიერი (გულისრევა, ღებინება, მუცლის შებერვა, ენის შეშუპება, მუცლის ტკივილი, სისხლიანი ფაღარათი) და თირკმლისმიერი (პოლიურია) სინდრომები.

მძიმე შოკის დროს ელვისებურად ვითარდება კოლაფსი (სიფითრე, ციანოზი, ძაფისებრი პულსი, არტერიული წნევის მკვეთრი დაცემა), კომური მდგომარეობა (გონების დაკარგვა, უნებლიე დეფეკაცია და შარდვა), გუგები გაფართოებულია და სინათლეზე არ რეაგირებს, მოგვიანებით არ ისინჯება პულსი და არტერიული წნევა, გული ჩერდება, სუნთქვა წყდება.
ანაფილაქსიური შოკის დროს უპირატესად ზიანდება:

• კანი – აღინიშნება ქავილი, ჰიპერემია, ჭინჭრის ციება და კვინკეს შეშუპება;
• ნერვული სისტემა – ძლიერი თავის ტკივილი, გულისრევის შეგრძნება, უნებლიე მოძრაობები, კრუნჩხვა, უნებლიე დეფეკაცია და შარდვა, გონების დაკარგვა (ეპილეფსიური ტიპისა);
• სუნთქვის ორგანოები (ასთმური ვარიანტი) – ქოშინი, მოხჩობის შეგრძნება;
• გული – კარდიული მოვლენები: მწვავე მიოკარდიტი, ინფარქტი და ა. შ.

ანაფილაქსიური შოკი სასწრაფო სამედიცინო ჩარევას მოითხოვს. ზოგჯერ წამების დაკარგვაც კი შესაძლოა საბედისწერო აღმოჩნდეს. ავადმყოფი უნდა დავაწვინოთ, თავი გვერდზე გადმოვუბრუნოთ, ენის უკან გადავარდნისა და ასფიქსიის თავიდან ასაცილებლად ქვედა ყბა წინ წამოვუწიოთ, თუ კბილის მოსახსნელი პროთეზი აქვს, მოვხსნათ, ფეხებზე თბილი სათბური დავადოთ და სასწრაფო დახმარების ბრიგადას დაველოდოთ.

ქვედა ყბის ამოვარდნილობის მიზეზი შეიძლება იყოს დარტყმა, პირის მეტისმეტად ფართოდ გაღება, მაგალითად, მთქნარების, ყვირილის, ღებინების, კბილის ამოღების, დიდი ლუკმის მოკბეჩის დროს. უმეტესად ქალებს ემართებათ, რადგან მათი ყბის სასახსრე ფოსო ნაკლებად ღრმაა. თუ ქვედა ყბა წინ არის გამოვარდნილი, წინა ამოვარდნილობაზე საუბრობენ, თუ უკან არის შევარდნილი – უკანაზე. ხშირია ორმხრივი ამოვარდნილობა.
როდესაც ქვედა ყბის ამოვარდნილობა ხშირად მეორდება, ამას ჩვეულ ამოვარდნილობას უწოდებენ.
ქვედა ყბის ამოვარდნილობისას ვითარდება ტიპური კლინიკური სურათი: ადამიანი უჩივის ტკივილს, პირს ვერ კუმავს, ვერ ჭამს, ვერ ლაპარაკობს. პირის მოკუმვის ყოველი მცდელობა უშედეგოა და ტკივილს აძლიერებს.
აუცილებელია გადაუდებელი სამედიცინო ჩარევა. დაგვიანების შემთხვევაში ამოვარდნილობის ჩასწორება ძნელდება.

ამოვარდნილობა ნიშნავს სახსარში მონათესავე ძვლების სასახსრე ზედაპირების ერთმანეთისგან სრულ ან ნაწილობრივ დაცილებას. თუ სასახსრე ბოლოები მთლიანად არის დაცილებული (ანუ არ ეხება) ერთმანეთს, ამოვარდნილობა სრულია, ხოლო თუ ნაწილობრივ მაინც ეხება – არასრული. უკანასკნელ ფორმას ქვეამოვარდნილობასაც უწოდებენ.
ამოვარდნილობას თან სდევს სასახსრე პარკის დაზიანება.
სახსრიდან დისტალურად მდებარე ძვლის ამოვარდნის მიხედვით საუბრობენ მხრის (და არა მხრის სახსრის), ბარძაყის (და არა ბარძაყის სახსრის), სხივის, იდაყვის, დიდი წვივის და ა. შ. ამოვარდნილობაზე.
ამოვარდნილობა შეიძლება იყოს თანდაყოლილიც (ვითარდება ნაყოფის მუცლადყოფნის პრიოდში) და შეძენილიც. ეს უკანასკნელი, თავის მხრივ, შეიძლება იყოს ტრავმულიც და პათოლოგიურიც. პათოლოგიურ ამოვარდნილობას იწვევს სახსარში მიმდინარე პათოლოგიური პროცესი – ტუბერკულოზი, მწვავე და ქრონიკული ჩირქოვანი ანთება, სახსრის მამოძრავებელი კუნთის დამბლა, სიმსივნე და სხვა.

თანდაყოლილი ამოვარდნილობა უმეტესად მენჯ-ბარძაყის სახსარში ვითარდება და ცალმხრივია, თუმცა არის ორმხრივი ამოვარდნილობის შემთხვევებიც. ამოვარდნილობას მაშინ ამჩნევენ, როდესაც ბავშვი ფეხს იდგამს: აღინიშნება კოჭლობა, სახსრების მტკივნეულობა, ფეხის დამოკლება. ორმხრივი ამოვარდნილობისთვის დამახასიათებელია იხვისებური სიარული. დიაგნოზს ადასტურებს რენტგენოგრამა.
ამოვარდნილობა ათიდან 8-9 შემთხვევაში შეძენილია (ტრავმულია). ადამიანის ზოგიერთი ინდივიდუალური ანატომიურ-ფიზიოლოგიური თავისებურება (სასახსრე ზედაპირების ზომათა შეუთავსებლობა, ფართო სასახსრე ჩანთა, არამყარი იოგოვანი აპარატი), ასევე – ასაკი, პროფესია და სხვა ამოვარდნილობის რისკფაქტორებს წარმოადგენს.

ტრავმული ამოვარდნილობის მიზეზი პირდაპირი, უფრო ხშირად კი არაპირდაპირი ძალდატანებაა (მაგალითად, მხრის ამოვარდნა გაშლილ ხელზე დაცემისას). ტრავმული ამოვარდნილობის დროს სასახსრე პარკი იგლიჯება. ჭაღისებურ (მუხლის, იდაყვის, კოჭ-წვივის) სახსრებში ამოვარდნილობის დროს ზიანდება საფიქსაციო აპარატი, მყესები. სახსარსა და მის ირგვლივ მდებარე ქსოვილებში ვითარდება სისხლჩაქცევა.
თუ ამოვარდნილობასთან ერთად მის ახლოს მდებარე ძვლის მოტეხილობაც განვითარდა, ზიანდება მსხვილი სისხლძარღვები და ნერვები, რაც ამოვარდნილობის მკურნალობას ართულებს (გართულებული ამოვარდნილობა).

სასახსრე პარკისა და იოგოვანი აპარატის მოდუნებისას ამოვარდნილობა შესაძლოა უმნიშვნელო დატვირთვამაც კი გამოიწვიოს. მაგალითად, ხელის მოქნევამ – მხრის ამოვარდნილობა, დამთქნარებამ – ყბისა. დაშავებულის გამოკითხვის შემდეგ ადგენენ ტრავმის მიზეზს და ამოვარდნილობის მექანიზმს. ჩივილებიდან მნიშვნელოვანია ტკივილი და კიდურის ფუნქციის მოშლა. ტკივილი ზოგჯერ მძაფრია და სახსრის ყოველგვარი მოძრაობისას ძლიერდება. არის შემთხვევები, როდესაც ამოვარდნილი სეგმენტის ნერვზე ზეწოლის ან კუნთების სპასტიკური შეკუმშვის გამო აღინიშნება კიდურის დაბუჟება, სახსრის დეფორმაცია და მისი არანორმალური მდებარეობა.
ბარძაყის ამოვარდნილობისას კიდური მოხრილია მენჯ-ბარძაყისა და მუხლის სახსრებში, ბარძაყი მოზიდულია წინ და შიგნით, მისი გამართვის ოდნავი ცდაც კი საშინელ ტკივილს იწვევს, ხოლო კიდური ხელის გაშვების შემდეგ ზამბარასავით უბრუნდება პირვანდელ მდგომარეობას.

მხრის ამოვარდნილობისას მხარი ტანიდან 15-30 გრადუსით არის განზიდული. გულმკერდს რომ მივუახლოოთ და ხელი გავუშვათ, მაშინვე პირვანდელ მდგომარეობას დაუბრუნდება.
ამოვარდნილი ძვლის სასახსრე ბოლო ხშირად უჩვეულო ადგილას, მაგალითად, იღლიის ფოსოში ან მკერდის კუნთის ქვეშ ისინჯება.
ამოვარდნილობის შემდეგ კიდურის მოჩვენებითი დამოკლება-დაგრძელება სასახსრე თავის ადგილმდებარეობაზეა დამოკიდებული.
ამოვარდნილობის დიაგნოზი დასტურდება რენტგენოლოგიური კვლევით. იგივე კვლევა ადასტურებს ან გამორიცხავს თანდართულ მოტეხილობას, რაც მკურნალობისთვის მეტად მნიშვნელოვანია.

ტრავმული ამოვარდნილობის დროს საჭიროა ამოვარდნილი ძვლის დაუყოვნებლივ ჩასმა კვალიფიციური სპეციალისტის მიერ. პირველი დახმარება გულისხმობს ტკივილის შემცირებას: დაზიანებული სახსრის მიდამოზე ცივი საფენის დადებას, ტკივილგამაყუჩებლის მიცემას. უნდა მოხდეს კიდურის იმობილიზაცია იმ მდგომარეობაში, რომელიც მან ტრავმის შემდეგ მიიღო. თუ დაზიანებული კანის მთლიანობა დარღვეულია, აუცილებელია ასეპტიკური ნახვევის დადება (ჩამობანა, ჭრილობის ირგვლივ სპირტის, იოდის წასმა და სტერილური დოლბანდით გადახვევა). დაშავებულმა და მისმა თანმხლებმა პირმა ამოვარდნილობის ჩასწორება დამოუკიდებლად არ უნდა სცადონ – ეს მხოლოდ დაამძიმებს მდგომარეობას.
პირველ საათებში ამოვარდნილობის ჩასწორება ადვილია და შედეგიც გაცილებით უკეთესია, ტრავმიდან რამოდენიმე დღის შემდეგ ძნელდება, ხოლო რამდენიმე კვირის შემდეგ უოპერაციოდ შეუძლებელიც კი ხდება, შედეგიც გაცილებით უარესია.
ამოვარდნილობის ჩასწორებისას აუცილებელია გაუტკივარება.
ჩასწორების შემდეგ ტარდება საკონტროლო რენტგენოგრაფია. კიდური 6-10 დღით ფიქსირდება ფუნქციურად ხელსაყრელ მდგომარეობაში, შემდეგ კი ინიშნება სამკურნალო ფიზკულტურა.

ამიოტროფია არის დაავადება, რომელსაც ახასიათებს კუნთოვანი მასის პროგრესული შემცირება და კუნთების მოდუნება (ატროფია), რაც დაზიანებული კუნთის აღმგზნები ნერვების დაავადებით არის განპირობებული. მიოტროფია ქრონიკული ნეიროპათიის სიმპტომი, შაქრიანი დიაბეტისა და მენინგოვასკულური სიფილისის ნევროლოგიური გამოვლინებაა. მამოძრავებელი ნერვების დაავადებისას მოსალოდნელია მისი შერწყმა კუნთების სპაზმთან.

ამიოტროფიის მკურნალობა და პროფილაქტიკა გულისხმობს ძირითადი დაავადების მკურნალობას. პარალელურად ინიშნება B ჯგუფის ვიტამინები, E ვიტამინი, ბიოსტიმულატორები, ანტიქოლინერგული საშუალებები, ანაბოლური ჰორმონები, მასაჟი და ფიზიოთერაპია.

ამილოიდოზი ცილების ცვლის დარღვევაა, რომელსაც თან სდევს ქსოვილებში სპეციფიკური ცილოვან-პოლისაქარიდული კომპლექსის – ამილოიდის წარმოქმნა. ამა თუ იმ ორგანოს ქსოვილებში ჩალაგებული ამილოიდი ავიწროებს ამ ორგანოს ფუნქციური მნიშვნელობის ელემენტებს და მის სიკვდილს იწვევს. განასხვავებენ ორგვარ ამილოიდოზს: სისტემურს, როდესაც ამილოიდი მრავალ ქსოვილსა და ორგანოში ლაგდება და ლოკალურს, როდესაც ზიანდება მხოლოდ ერთი ორგანო, მაგალითად, გული (გულის ამილოიდოზი), კანი (კანის ამილოიდოზი), ენა (ენის ამილოიდოზი), ბრონქები (ბრონქების ამილოიდოზი). ამილოიდოზის ეტიოლოგია და განვითარების მექანიზმი ჯერ კიდევ უცნობია. არსებობს მხოლოდ ვარაუდი.
წარმოშობის მიხედვით განასხვავებენ პირველად, მეორეულ, ოჯახურ, ხანდაზმულობასთან ასოცირებულ, ლოკალურ და სხვა სახის ამილოიდოზებს. პირველადი ამილოიდოზი წინამორბედი და თანმხლები დაავადებების გარეშე მიმდინარეობს. მეორეული ამილოიდოზი ქრონიკული ჩირქოვანი პროცესის (ოსტეომიელიტის), რევმატოიდული ართრიტის, ტუბერკულოზის, მიელომური დაავადების, სხვადასხვა ორგანოში არსებული ავთვისებიანი წარმონაქმნის, ლიმფოგრანულომატოზისა და სხვა დაავადებების გართულებაა. განსაკუთრებული ადგილი უკავია მოხუცებულთა ამილოიდოზს, რომლის დროსაც შეიმჩნევა გულის, თავის ტვინის, წინამდებარე ჯირკვლის დაზიანება. ოჯახურ ამილოიდოზს (ხმელთაშუა ზღვის დაავადება, პერიოდული დაავადება, სომხური დაავადება, რეიმანის დაავადება) სისტემური გამოვლინებები ახასიათებს.
ამილოიდოზის ლოკალურ ფორმათა უმრავლესობის მიზეზი დაუდგენელია. ასეთი ფორმები იდიოპათიურ ამილოიდოზად მოიხსენიება.
ამილოიდოზის კლინიკური სურათი ლოკალიზაციასა და დაზიანებული ორგანოს ფუნქციის დარღვევის ხარისხზეა დამოკიდებული. პირველადი ამილოიდოზი ზოგჯერ მხოლოდ გაკვეთისას დგინდება. მოხუცებულთა ამილოიდოზი უნდა ვიეჭვოთ, თუ მოხუცებულს განუვითარდა შაქრიანი დიაბეტი, რომელიც პროგრესირებადი ათეროსკლეროზის (ამ დროს ათეროსკლეროზულ ფოლაქებში ამილოიდებია ჩალაგებული) და ჭკუასუსტობის თანხლებით მიმდინარეობს. ორგანოთა მეორეული ამილოიდოზის ამოცნობა იოლია, რადგან ამ დროს არცთუ იშვიათად ზიანდება რამდენიმე ორგანო ან სისტემა და ცნობილია ძირითადი დაავადება, რომლის გართულებაც შეიძლება იყოს ამილოიდოზი. მეორეული ამილოიდოზის დროს ყველაზე ხშირად ზიანდება თირკმელები და კუჭ-ნაწლავის ტრაქტი. გვხვდება, თუმცაღა იშვიათად, საჭმლის მომნელებელი და საშარდე სისტემების პირველადი ამილოიდოზიც.
ამილოიდოზს სპეციფიკური ლაბორატორიული ნიშნები არ გააჩნია, თუმცა შეიმჩნევა ედს-ის მნიშვნელოვანი მატება (50-70 მმ/ს) და ანემია, რამაც რიგ შემთხვევაში შესაძლოა ამილოიდის არსებობა გვაეჭვებინოს. განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც ძირითადი დაავადება სისხლის ანალიზის ასეთი ცვლილების ახსნის საშუალებას არ იძლევა.

გულის ამილოიდოზი ხშირად პირველადია. ის გულის პროგრესული უკმარისობის ნიშნებით ვლინდება. პარალელურად აღინიშნება გულის გამტარობისა და რიტმის დარღვევაც. გულის პირველადი ამილოიდოზის დიაგნოზის დასმა ძნელია. მასზე ეჭვის მიტანა შეიძლება მიოკარდიტის, გულის იშემიური დაავადების, ენდოკარდიტის, მიოკარდიოდისტროფიის, კარდიომიოპათიის გამორიცხვის შემდეგ. დიაგნოზი დაისმის სტაციონარში, ეკგ-ის, ექოკარდიოგრაფიისა და ბიოფსიური მონაცემების შეჯამების საფუძველზე.

კუჭ-ნაწლავის ამილოიდოზი ვლინდება ფაღარათით, იშვიათად – შეწოვის ფუნქციის დარღვევით (მალაბსორბციის სინდრომი). შესაძლოა, განვითარდეს დისფაგია (საყლაპავის დაზიანებისას), კახექსია, ვიტამინების დეფიციტი. აუცილებელია ონკოლოგიურ დაავადებათა გამორიცხვა. მოსალოდნელია მაკროგლოსია (ენის გადიდება), ღვიძლისა და ელენთის გადიდება (ჩვეულებრივ, მათი ფუნქციის დარღვევის გარეშე). საბოლოო დიაგნოზი დაისმის სტაციონარში სწორი ნაწლავის კედლიდან ან სხვა დაზიანებული ორგანოდან აღებული ბიოფსიური მასალის ანალიზის საფუძველზე.

თირკმლის ამოლოიდოზი უმეტესად მეორეულია და მეტად რთული დაავადებაა. გამოყოფენ მის 3 სტადიას:

• პროტეინურიას, როდესაც თირკმლის დაზიანების ერთადერთი სიმპტომია შარდში ცილის არსებობა, არა უმეტეს 3 გრამისა დღეში;
• ნეფროზულ სინდრომს, რომელსაც ახასიათებს შეშუპება, ოლიგურია (შარდის ოდენობის შემცირება), მაღალი პროტეინურია (შარდში ცილა 20 გ-ზე მეტია), ჰიპოპროტეინემია, მდგომარეობის პროგრესული გაუარესება (იმატებს საერთო სისუსტე, თავის ტკივილი, ქოშინი და სხვა);
• თირკმლის ქრონიკულ უკმარისობას, რომელიც სხვა ეტიოლოგიის უკმარისობისგან თითქმის არ განსხვავდება, თუმცა ამილოიდოზის დროს უფრო იშვიათია ჰიპერტენზია (ჰიპოტენზიაც კია მოსალოდნელი), ნეფროზული სინდრომი კი უფრო მყარია.

დიაგნოზი დაისმის სტაციონარში, თირკმლის ბიოფსიის საფუძველზე (გავრცობილი ამილოიდოზის დროს აუცილებელია სწორი ნაწლავისა და ღვიძლის ბიოფსიური კვლევაც).

შარდსასქესო ორგანოების ამილოიდოზი შეიძლება იყოს როგორც პირველადი, ისე მეორეული. პირველადი ფორმა უფრო ხშირად ვლინდება სასქესო ჯირკვლების ფუნქციის მოშლით – ერექციული დისფუნქციით ან მენსტრუალური ციკლის დარღვევით. სიმპტომები თავს იჩენს დაავადებიდან 2-5 წლის შემდეგ, 20-45 წლის ასაკში. სასქესო ჰორმონების პროდუქცია და სპერმის წარმოქმნის პროცესი არ ირღვევა. შედარებით იშვიათია შარდის ბუშტის, პროსტატის, სათესლე პარკებისა და საშვილოსნოს დაზიანება. ამ ორგანოების ამილოიდური დაზიანებისას ვითარდება სისხლდენა (სისხლი შარდში, საშვილოსნოდან სისხლდენა), ძნელდება შარდის გამოყოფა, მცირდება სპერმის წარმოქმნა. არსებობს შარდის ბუშტისა და საშვილოსნოს ლოკალური ამილოიდოზიც. იგი მიმდინარეობით ამ ორგანოების სიმსივნეს ჰგავს: ჩნდება მოცულობითი წარმონაქმნი, ვითარდება პროფუზული სისხლდენა, რომელიც ხშირად ქირურგიულ ჩარევას მოითხოვს. შარდსასქესო ორგანოების ამილოიდოზს ადასტურებს შარდსასქესო ორგანოების (საკვერცხის, პროსტატის) ბიოპტატში ან ოპერაციის დროს ამოკვეთილ ორგანოში ამილოიდის აღმოჩენა.

კანის ამილოიდოზი შესაძლოა სისტემური ამილოიდოზის გამოვლინება იყოს. ამ შემთხვევაში ფაიფურივით ფერმკრთალ კანზე ჩნდება მოყვითალო პურპურები (უმეტესად – სახეზე) ან ბალთები (უმეტესად – კიდურებზე). კანი გასქელებულია. იშვიათად ჩნდება კვანძები და მეჭეჭისებრი წანაზარდები (კანის ნაკეცებში). შესაძლოა, განვითარდეს პეტექია (წინწკლოვანი სისხლჩაქცევები) და ეკქიმოზი (კანქვეშა სისხლჩაქცევები). კანის პირველად ამილოიდოზს ავლენს კიდურების გამშლელ ზედაპირზე მრავალი წვრილი მქავანა კვანძის წარმოქმნა. ქავილის ადგილას ხდება კანის ლიქენიზაცია (ამილოიდური ლიქენი) ან ჩნდება მომრგვალო მოვარდისფრო-მოყავისფრო ლაქები, ქავილი პერიოდულია (კანის ლაქოვანი ამილოიდოზი). იშვიათად კანზე (სახეზე, მკერდზე, გენიტალიების არეში) ჩნდება სიმსივნის მსგავსი წარმონაქმნი, რომლის ზემოთაც კანი გალეულია. კანის მეორეული ამილოიდოზი ვითარდება დერმატოზების ფონზე.
სახსრების ამილოიდოზი. ამილოიდური ართრიტი გამოვლინებით თითქმის არ განსხვავდება სახსრების რევმატული ართრიტისგან. ორივე შემთხვევაში სიმეტრიულად ზიანდება სახსრები. აღსანიშნავია, რომ ამილოიდური ართროპათიის მქონე ავადმყოფებს უმეტესად მიელომურ დაავადებას უდგენენ.

ენდოკრინული სისტემის ამილოიდოზი. ამილოიდით ინფილტრაცია აღინიშნება ფარისებრ ჯირკვალსა და სხვა ენდოკრინულ ჯირკვლებში (თირკმელზედა ჯირკვალი, ჰიპოფიზი, პანკრეასი), თუმცა ამ დროს მათი დისფუნქცია იშვიათია.

ამილოიდოზის მკურნალობა ძნელია. ჯერ კიდევ არ არის შემუშავებული ამილოიდოზის ცალკეულ ფორმათა მკურნალობის სპეციფიკური მეთოდი. მეორეული ამილოიდოზის დროს მკურნალობა მიმართულია ძირითადი დაავადების (მაგალითად, ოსტეომიელიტის, სიმსივნის) წინააღმდეგ. ინიშნება დამზოგველი დიეტა, ავადმყოფს ეძლევა რეკომენდაცია, დიდი ხნის განმავლობაში ყოველდღიურად მიიღოს 100 გრამი უმი ღვიძლი. ინიშნება მედიკამენტებიც, მაგალითად, მელფალინის, გლუკოკორტიკოსტეროიდებისა და კოლხიცინის კომბინაცია.
თირკმლის ამილოიდოზის შედეგად განვითარებული უკმარისობის დროს ნაჩვენებია დიალიზი და თირკმლის ტრანსპლანტაცია, რაც პროგნოზს საგრძნობლად აუმჯობესებს.

ამენორეა არის მენსტრუაციის შეწყვეტა 6 თვეზე მეტი ხნით. განასხვავებენ ჭეშმარიტ და ცრუ ამენორეას. ჭეშმარიტ ფიზიოლოგიურ ამენორეას ადგილი აქვს სქესობრივ მომწიფებამდე, ორსულობის, ლაქტაციისა და კლიმაქსის პერიოდში. ცრუ ამენორეის დროს არსებობს ნორმალური მენსტრუალური ციკლი, მაგრამ არ ხდება მისი გარეგნული  გამოვლენა, რადგან სასქესო ორგანოთა განვითარების მანკი (მაგალითად, საშოს, საშვილოსნოს ყელის, საქალწულე აპკის ნაპრალის უქონლობა) ან საშოსა და საშვილოსნოს ყელში წარმოქმნილი შეხორცებები მენსტრუალური სისხლის ორგანიზმიდან გამოსვლას შეუძლებელს ხდის.

ჭეშმარიტი პათოლოგიური ამენორეის დროს ჰიპოთალამუს-ჰიპოფიზ-საკვერცხე-საშვილოსნოს სისტემაში, ისევე როგორც დანარჩენ ორგანიზმში, ციკლური ცვლილებები არ აღინიშნება.
განასხვავებენ ორი ტიპის ჭეშმარიტ პათოლოგიურ ამენორეას:

• პირველადს – ქალს არასდროს ჰქონია მენსტრუაცია. განპირობებულია გენეტიკური ფაქტორებით ან სქესობრივი განვითარების შეფერხებით;
• მეორეულს – მენსტრუაცია იყო და შეწყდა. შესაძლოა, განვითარდეს ზოგადი ინფექციური და სომატური დაავადებების (ტუბერკულოზის, რევმატიზმის, გულის მანკის, ღვიძლის დაავადებების და სხვათა) ფონზე, ასევე – მძიმე მოწამვლის (ალკოჰოლიზმი, ვერცხლისწყლით ან ტყვიით მოწამვლა), ნერვულ-ფსიქიკური აშლილობის, ჰორმონული დარღვევების (ჰიპოფიზის, ჰიპოთალამუსის, საკვერცხეების, თირკმელზედა ჯირკვლის, ფარისებრი ჯირკვლის დაზიანების) შედეგად.

ჭეშმარიტ ამენორეას თან სდევს უშვილობა, ფსიქოემოციური სფეროს მოშლა, სქესობრივი ფუნქციის დაქვეითება. აუცილებელია სპეციალური გამოკვლევა, რათა ჩატარდეს მიზანმიმართული მკურნალობა და რეაბილიტაცია.

მკურნალობა, უწინარეს ყოვლისა, მიზეზის აღმოფხვრისკენ უნდა იყოს მიმართული. სრულფასოვანი კვება, მუშაობისა და დასვენების ჯანსაღი რეჟიმი, სტრესული მომენტების თავიდან აცილება, ფიზიკური ვარჯიში, ზოგადი ინფექციური და სომატური დაავადებების ეფექტური მკურნალობა, ტოქსიკური ნივთიერებებისგან ორგანიზმის გაწმენდა, ჩვეულებრივ, ჰორმონული თერაპიის გარეშეც საკმარისია მენსტრუალური ციკლის მოსაწესრიგებლად. თუ ამენორეის მიზეზი ჰიპოფიზის ან საკვერცხეების ჰიპოფუნქციაა, მიმართავენ ჰორმონულ თერაპიას, რომელიც ფიზიოთერაპიასთან კომბინირებულად ტარდება.

ამებიაზი ნაწლავთა დაავადებაა, რომელსაც ამებათა ოჯახის ერთუჯრედიანი პარაზიტი იწვევს. მას ახასიათებს მსხვილი ნაწლავის წყლულოვანი დაზიანება, სხვადასხვა ორგანოში აბსცესის განვითარება და ხანგრძლივი მიმდინარეობა.
ინფექციის მთავარი წყაროა ცისტების გამომყოფი ადამიანი (მატარებელი). მწვავე პერიოდში ცისტები არ გამოიყოფა, ამიტომ ავადმყოფი ეპიდემიოლოგიურად საშიში არ არის. საშიშროება თან სდევს გამოჯანმრთელების დასაწყისს, თუ მკურნალობა ჯეროვნად არ ჩატარდა. წლების განმავლობაში მატარებელი განავალთან ერთად გამოყოფს ცისტებს, რომლებიც დიდხანს ძლებენ გარემოში. ისინი უპირატესად ადამიანის ფეკალური მასით დაბინძურებული სასმელი და სამეურნეო წყლის, დაბინძურებული მწვანილისა და ხილ-ბოსტნეულის, სურსათის, ჭუჭყიანი ხელების, საოჯახო ნივთების, ცისტის მატარებელთან კონტაქტის მეშვეობით გადაეცემა.

არსებობს ამებიაზის რამდენიმე კლინიკური ფორმა:

• ნაწლავური ამებიაზი. პათოლოგიური ცვლილებები ხდება მხოლოდ მსხვილ ნაწლავში. საინკუბაციო პერიოდი გრძელდება 1-3 კვირას, იშვიათად – 4 თვეს. ზოგჯერ ამებიაზის დადგენა შეუძლებელია, რადგან გამოვლინების გარეშე გადაიზრდება მატარებლობაში. ინკუბაციის ბოლო დღეებში თავს იჩენს უმადობა, საერთო სისუსტე, შრომის უნარის დაქვეითება, მუცლის ტკივილი. დაავადება იწყება ფაღარათით და მუცლის მოვლითი ტკივილით. ენაზე ჩნდება თეთრი ნადები. პირველ დღეებში დეფეკაციის სიხშირე დღე-ღამეში 3-5-ს აღწევს, განავალი თხელია, ლორწოიანი, ტკივილი ლოკალიზებულია ბრმა ნაწლავის არეში ან დიფუზურია. მდგომარეობა თანდათან მძიმდება. დეფეკაციის სიხშირე დღე-ღამეში 8-10-მდე იმატებს. ფეკალურ მასასთან ერთად გამოიყოფა ჟელესებრი ლორწოიან-სისხლიანი მასა. მსხვილ ნაწლავში წარმოიქმნება ახალ-ახალი წყლულები, იწყება დამღლელი და შემაწუხებელი ჭინთვები. ამებიაზს, თუ გართულება არ დაერთო ან კომბინირებული ფორმა არ ჩამოყალიბდა, ტემპერატურის მატება არ ახასიათებს. 2-3 კვირაში (მსუბუქ შემთხვევაში – უფრო ადრე) ავადმყოფი თავს უკეთ გრძნობს.
  ცუდად ნამკურნალევ ავადმყოფს, თუ იგი ცისტის მატარებელი დარჩა, გარეგანი (გაციება, ცუდი კვება) და შინაგანი (ავიტამინოზი) ფაქტორების გავლენით პერიოდულად უვითარდება ამებიაზის რეციდივი, რაც წლობით გრძელდება და ხშირად სდევს თან ნაწლავური თუ ნაწლავგარე გართულებები, მაგალითად, პერიკოლიტი (ღრმა წყლულების გამო ანთებით პროცესში პერიტონიუმის ჩართვა), აპენდიციტი, ამებომა და პოლიპი, პერფორაცია (ღრმა წყლულით ნაწლავის კედლის გახვრეტა), პერიტონიტი. ეს გართულებები ამძიმებს ნაწლავთა ამებიაზის მიმდინარეობას.
• ნაწლავგარე ამებიაზი. იგი ნაწლავთა ამებიაზის გართულების შედეგია. ამ დროს პათოლოგიური ცვლილებები ვითარდება ღვიძლში, ფილტვში, თავის ტვინში, კანსა და სხვა ორგანოებში. ამის მიხედვით, განასხვავებენ ამებურ ჰეპატიტს, ღვიძლის, ფილტვის, თავის ტვინის, თირკმლისა და კანის ამებურ აბსცესს. ყველაზე ხშირია ღვიძლის ამებური აბსცესი, რომელსაც წინ უძღვის ამებური ჰეპატიტი და მძიმე მიმდინარეობა ახასიათებს. იწყება მაღალი (39-400ჩ) ტემპერატურით, შემცივნებითა და ოფლიანობით. ღვიძლი საგრძნობლად არის გადიდებული. მარჯვენა ფერდქვეშა არე გამობერილი და შეხებისას მტკივნეულია. ტკივილი გადაეცემა მარჯვენა მხრის სახსარში. სისხლში აღინიშნება ცვლილებები. ზოგადი მდგომარეობა მძიმეა.
  ნაწლავური ამებიაზი შეიძლება გართულდეს კანის ამებიაზით. ეს იშვიათი, მაგრამ არაკეთილსაიმედო პროგნოზის მქონე გართულებაა. ამ დროს ვითარდება კანის ანთება ანუსის გარშემო და მის მიმდებარე არეში და უხვი სისხლიან-ჩირქოვანი გამონადენი.
• სხვა ორგანოთა (ფილტვის, ტვინის, თირკმლის და სხვა) ამებიაზი კიდევ უფრო იშვიათია, მაგრამ ძალზე საშიში, მძიმედ მიმდინარეობს და არასასურველი პროგნოზი აქვს.

არ არის გამორიცხული ამებიაზის შერწყმა სხვა დაავადებებთან (უმეტესად – დიზენტერიასთან, ბალანტიდიაზთან, წყლულოვან კოლიტთან). ნაწლავთა ამებიაზისა და ბაქტერიული დიზენტერიის ერთდროული მიმდინარეობა მძიმეა, ხანგრძლივი, ძნელად ამოსაცნობი და განსაკურნებელი. დიზენტერიასთან ამებიაზის კომბინაციას ახასიათებს უეცარი დასაწყისი, ტემპერატურის მატება, ინტოქსიკაციის ნიშნები, ფაღარათის გახშირება, განავალში ჩირქის სიჭარბე, ჭინთვების სიმპტომის ადრეული აღმოცენება, მუცლის ჩავარდნა. მდგომარეობა დიდხანს არ უმჯობესდება.
ცისტების მატარებლობისას კლინიკური სიმპტომი თავს არ იჩენს, მაგრამ დიდი მნიშვნელობა აქვს ეპიდემიოლოგიურად. მატარებლებს აუცილებლად უნდა ჩაუტარდეთ ლაბორატორიული კვლევა და საჭიროების შემთხვევაში – სანაცია.

დიაგნოსტიკა. ამებიაზის დიაგნოზი ძირითადად ლაბორატორიულ კვლევებს (განავლის ანალიზს) ემყარება. მნიშვნელოვანი სადიაგნოსტიკო მეთოდია რენტგენომანოსკოპია, რომლის მეშვეობითაც ათვალიერებენ სწორ და სიგმოიდურ ნაწლავს და იღებენ გამოსაკვლევ მასალას უშუალოდ ნაწლავის კედლიდან და წყლულიდან. დიდი სადიაგნოსტიკო მნიშვნელობა აქვს ჩივილებს.

მკურნალობა. ამებიაზის სამკურნალო მრავალი ეფექტური საშუალება დაავადების კლინიკური ფორმისა და სტადიის შესატყვისად შეირჩევა. თუ დაავადება დროულად გამოვლინდა, მაშინ მისი მკურნალობა წარმატებით დასრულდება. ზოგჯერ, გართულების შემთხვევაში, საჭირო ხდება ქირურგიული ჩარევა.

ამბლიოპია მხედველობითი ანალიზატორის ფუნქციის მოშლით გამოწვეული მხედველობის დაქვეითებაა. ის უმეტესად ბავშვობის ასაკში ვითარდება. მიზეზი შეიძლება იყოს: განსხვავება თვალის ზომებს შორის; ანიზომეტროპია (თვალების განსხვავებული შუქგარდატეხა), რომლის შედეგად ახლომხედველობის (ან შორსმხედველობისა და ასტიგმატიზმის) ხარისხი ცალ თვალში უფრო მეტია; ბადურამდე შუქის მიუღწევლობა (მაგალითად, კატარაქტის, რქოვანას დაბინდვის, მინისებრ სხეულში უხეში ცვლილებების დროს). ახლომხედველობა (შორსმხედველობა, ასტიგმატიზმი) შესაძლოა მხოლოდ ცალ თვალში ჩამოყალიბდეს, მეორეში კი მხედველობა ნორმალური იყოს. ნებისმიერ შემთხვევაში, რეფრაქციულ (შუქგარდატეხის) განსხვავებას მივყავართ იქამდე, რომ მარჯვენა და მარცხენა ბადურებზე მიღებულ გამოსახულებას ტვინი მთლიანობაში ვერ აღიქვამს, ანუ მხედველობა ბინოკულარული აღარ არის. ცალი თვალი ხდება წამყვანი, მეორე კი, იმის გამო, რომ მხედველობაში აღარ მონაწილეობს ანდა მონაწილეობს ნაწილობრივ, დროთა განმავლობაში შეიძლება გადაიხაროს გვერდზე – განვითარდეს სიელმე, რაც ამბლიოპიას ხშირად სდევს თან. ამბლიოპია მაშინ შეიძლება განვითარდეს, თუ რეფრაქციული პათოლოგიის კორექცია დიდხანს არ მოხდება, ადამიანი არ ატარებს სათვალეს, კონტაქტურ ლინზებს.

ამბლიოპიის ნიშნებია: ცუდი მხედველობა ცალ ან ორივე თვალში; კითხვის ან ტელევიზორის ყურების დროს ცალი თვალის მოხუჭვა ან თავის გვერდზე გადახრა; სიელმე.

მკურნალობა. ამბლიოპიის ბუნების კვალობაზე, მკურნალობა სხვადასხვაგვარია. რაც უფრო მცირე ასაკისაა პაციენტი, მით უფრო უკეთესია შედეგი. ამბლიოპიის მკურნალობა კონსერვატიულია. თავდაპირველად უნდა დადგინდეს და აღმოიფხვრას მისი მიზეზი, შემდეგ – ჩატარდეს სტიმულაციის რამდენიმე სეანსი, რათა თვალის ბადურა ვაიძულოთ, მთელი დატვირთვით იმუშაოს. ექიმმა შეიძლება დანიშნოს ჯანმრთელი თვალის ახვევა, რათა ავადმყოფ თვალს მუშაობა აიძულოს. ამავე მიზნით პაციენტს ჯანმრთელ თვალში ხანგრძლივად აწვეთებენ ატროპინს. გარდა ამისა, მიმართავენ ფოტოსტიმულაციას და ა.შ.